Κακά μαντάτα για το κλίμα
«Πολύ μεγαλύτερες» οι εκπομπές μεθανίου στο Βόρειο Ημισφαίριο

Φυσαλίδες μεθανίου σε λίμνη της Σιβηρίας. Το αέριο σχηματίζεται μεταξύ άλλων από την αποσύνθεση οργανικών ουσιών σε εδάφη που ξεπαγώνουν.   (Φωτογραφία:  Associated Press )

Ουάσινγκτον

Δύο δυσοίωνες εξελίξεις για την πορεία της κλιματικής αλλαγής: Πρώτον, η διαρροή μεθανίου από το βυθό της θάλασσας έξω από την Αρκτική είναι διπλάσιες σε σχέση με προηγούμενες εκτιμήσεις. Και δεύτερον, οι εκπομπές μεθανίου στις ΗΠΑ είναι 50% υψηλότερες από ότι πίστευαν οι αρμόδιες αρχές.

Τα αποτελέσματα των δύο νέων μελετών είναι ανησυχητικά, δεδομένου ότι το μεθάνιο είναι τουλάχιστον 21 φορές πιο δραστικό από το διοξείδιο του άνθρακα ως αέριο του θερμοκηπίου.

Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μετρώνται εδώ και χρόνια με επαρκή ακρίβεια, στην περίπτωση του μεθανίου όμως οι κλιματολόγοι βασίζονται κυρίως σε εκτιμήσεις από υπολογιστικά μοντέλα.

Τεράστιες ποσότητες μεθανίου υπάρχουν σε μεγάλες εκτάσεις του ωκεάνιου βυθού υπό τη μορφή υδριτών του μεθανίου, υλικών που θυμίζουν πάγο. Στην ξηρά, το μεθάνιο απελευθερώνεται από γεωτρήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου, ωστόσο οι μεγαλύτερες ποσότητες προέρχονται από φυτικά υλικά σε αποσύνθεση, για παράδειγμα στους ορυζώνες, καθώς και από το πεπτικό σύστημα των εκτρεφόμενων ζώων.

Η πρώτη μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Nature Geoscience, εξετάζει τις εκπομπές μεθανίου από την Αρκτική Κρηπίδα Ανατολικής Σιβηρίας, μια έκταση 2 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων στον πυθμένα του Αρκτικού Ωκεανού έξω από τη Σιβηρία.

Οι τελευταίες αποστολές του Διεθνούς Κέντρου Αρκτικής Έρευνας έδειξαν ότι ο κατεψυγμένος βυθός ξεπαγώνει ταχύτερα από ό,τι είχε εκτιμηθεί, πιθανότατα λόγω της ανόδου της θερμοκρασίας, και απελευθερώνει κάθε χρόνο διπλάσιες ποσότητες μεθανίου σε σχέση με προηγούμενες εκτιμήσεις.

Η διαρροή φτάνει τους 17 εκατομμύρια τόνους μεθανίου το χρόνο, ποσότητα συγκρίσιμη με το μεθάνιο που απελευθερώνεται κάθε χρόνο από το ξεπάγωμα των εδαφών στην αρκτική τούνδρα στον Καναδά και κυρίως στη Σιβηρία.

«Πιστεύουμε ότι η απελευθέρωση μεθανίου από την Αρκτική, και ειδικά από αυτή την περιοχή της Αρκτικής, θα μπορούσε να επηρεάσει ολόκληρο τον πλανήτη» προειδοποιεί η Δρ Νατάλια Σάκοβα, μέλος της ερευνητικής ομάδας στο ινστιτούτο.

Η δεύτερη μελέτη, η οποία παρουσιάζεται στην αμερικανική επιθεώρηση PNAS, διαπιστώνει ότι οι εκπομπές μεθανίου στις ΗΠΑ έφτασαν το 2008 τους 49 εκατομμύρια τόνους, ποσότητα 50% υψηλότερη από ό,τι εκτιμά η ομοσπονδιακή Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας.

Και αυτό σημαίνει ότι η ετήσια εκπομπή μεθανίου παγιδεύει στην ατμόσφαιρα την ίδια ποσότητα θερμότητας που παγιδεύουν οι αμερικανικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε διάστημα έξι μηνών.

Το μεγαλύτερο μέρος των εκπομπών, οι οποίες μετρήθηκαν με αεροσκάφη και όργανα σε ερευνητικούς πύργους αντιστοιχεί μάλιστα σε μόλις τρεις πολιτείες -Τέξας, Οκλαχόμα και Κάνσας- με έντονη δραστηριότητα της πετρελαιοβιομηχανίας και της κτηνοτροφίας.

Τα νέα δεδομένα, εφόσον κριθούν αξιόπιστα, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στις μελέτες για την πορεία της κλιματικής αλλαγής μέχρι το τέλος του αιώνα.

Το μόνο θετικό είναι ότι, σε αντίθεση με το διοξείδιο του άνθρακα που παραμένει στην ατμόσφαιρα για δεκαετίες, το ατμοσφαιρικό μεθάνιο επιζεί για λίγα μόνο χρόνια.

Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης