Η ανομία, η παρανομία και η υποκρισία
Γιώργου Κατρούγκαλου, Καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου
«Και οι πολίται, βεβαίως, δικαιούνται εις παθητικήν αντίστασιν έναντι των αντισυνταγματικών και παρανόμων πράξεων των κρατικών οργάνων, ως είναι αι αυτοβούλως εκδιδόμεναι Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου του Υπουργικού Συμβουλίου».
Αρ. Μάνεσης, Πράξεις Υπουργικού Συμβουλίου Νομοθετικού Περιεχομένου, 1955.
Η κυβέρνηση ακολουθεί το τελευταίο διάστημα μια ψευδεπίγραφη στρατηγική «νόμου και τάξης» με συμβολικές κινήσεις κατά της «ανομίας», όπως η επέμβαση στη «Βίλλα Αμαλία». Οι κινήσεις αυτές δεν αποτελούν απλώς προσπάθεια αποπροσανατολισμού της κοινωνίας από τα υπαρξιακά, πλέον, προβλήματα που θέτει ενώπιον της η δραματική επιδείνωση της κρίσης. Ούτε συνιστούν μόνο αντιπερισπασμό, ώστε να συσκοτιστεί η αδυναμία του παλαιοκομματισμού να αυτοκαθαρθεί, μέσω της διερεύνησης ποινικών και πολιτικών ευθυνών του σκανδάλου της λίστας Λαγκάρντ.
Προφανώς, ισχύουν και τα δύο παραπάνω. Η ένταση του αυταρχισμού, όμως αποτελεί πάνω από όλα στρατηγική επιλογή της Νέα Δημοκρατίας. Μέσω αυτής επιχειρεί αφενός να περιχαρακώσει το χώρο της έναντι της ανερχόμενης επιρροής της Χρυσής Αυγής και αφετέρου να προετοιμάσει το έδαφος για την δυναμική αντιμετώπιση τυχόν αναζωπύρωσης των κοινωνικών αγώνων ανατροπής των μνημονιακών πολιτικών.
Πού το μεμπτό, θα έλεγε κανείς; Όλα τα συντηρητικά κόμματα θα αναγνώριζαν τον εαυτό τους σε παρόμοιες επιλογές. Το βασικό πρόβλημα των πολιτικών αυτών, όμως, είναι ότι στηρίζονται στην υποκρισία. Το χέρι του νόμου έφτασε στη Βίλλα Αμαλία, όχι όμως λίγο παρακάτω, στους παράνομους οίκους ανοχής της οδού Φυλής, ούτε στα δίκτυα πώλησης ναρκωτικών των παράπλευρων δρόμων. Σε άλλο επίπεδο, κατεστραμμένοι έμποροι που δεν απέδωσαν ΦΠΑ, οδηγούνται στις φυλακές, μαζί με λίγες συμβολικές «διασημότητες» των τηλεπαραραθύρων. Κανείς όμως δεν έχει αγγίξει μέχρι σήμερα τον πυρήνα των ισχυρών οικονομικών ελίτ, οι οποίες μαζί με τα συστημικά ΜΜΕ και τον παλαιοκομματισμό συνεχίζουν να κυβερνούν, όπως πριν, τη χώρα.
Η «μηδενική ανοχή» δεν αφορά τους φοροφυγάδες της λίστας Λαγκάρντ και των άλλων λιστών που λιμνάζουν στα χέρια των διωκτικών αρχών. Η διαπλοκή συνεχίζει να τους προστατεύει. Για αυτό το λόγο πρέπει να κατασκευαστούν φαντάσματα και ανεμόμυλοι για τις επιθέσεις του οργουελικού Υπουργού Προστασίας του Πολίτη. Η κατάληψη της «Βίλλας Αμαλίας» εμφανίζεται ως το αποκορύφωμα της ανομίας, ενώ δεν αποτελεί τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από παρόμοια κοινωνικά πειράματα που άνθησαν (αν και συχνά έσβησαν) σε όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Από το 1971 μέχρι σήμερα, για παράδειγμα, στην Χριστιάνια της Κοπεγχάγης μια ολόκληρη γειτονιά, πρώην στρατιωτική βάση, αποτελεί μια τεράστια «Βίλλα Αμαλία», με το δικό της νόμισμα και τις δικές της αυτοδιαχειριζόμενες «υπηρεσίες». Η δανέζικη αστυνομία την αφήνει στην ησυχία της όχι γιατί δεν μπορεί να την διαλύσει, αλλά γιατί δεν υπάρχει λόγος για αυτό. Το πολιτικοκοινωνικό σύστημα δεν κινδυνεύει από παρόμοιες νησίδες αντικουλτούρας και ο νομικός μας πολιτισμός ανέχεται την διαφορετικότητα.
Η χειρότερη υποκρισία όμως έγκειται στο γεγονός ότι οι υποτιθέμενοι πολέμιοι της ανομίας είναι πλήρως υπεύθυνοι για τη μεγαλύτερη παρανομία σε μια συντεταγμένη πολιτεία, τη συστηματική καταστρατήγηση του Συντάγματος. Τα θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα έχουν καταρρακωθεί. Η Βουλή νομοθετεί καθ’υπαγόρευση της Τρόικας, ακόμη και για λεπτομέρειες, όπως, π.χ., εάν οι δόσεις αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων οφειλών θα είναι εξήντα ή σαρανταοκτώ. Και αυτό συμβαίνει τις σπάνιες φορές που νομοθετεί, γιατί οι βασικές ρυθμίσεις θεσπίζονται πλέον ερήμην της, με Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου, που έχουν καταστεί ο βασικός τρόπος νομοθέτησης, για να μην υπάρχει ούτε ο στοιχειώδης δημόσιος διάλογος.
Με τη «λαθραία» αυτή διαδικασία των Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου (για να δανειστώ την έκφραση του Αρ. Μάνεση) εγκρίθηκε ως σχέδιο και η τρίτη κατά σειρά δανειακή σύμβαση, η οποία ενσωματώνει και αυτή την διαβόητη ρήτρα παραίτησης από τις ασυλίες της εθνικής κυριαρχίας για όλη τη δημόσια περιουσία. Καμιά από τις τρεις αυτές δανειακές συμβάσεις (του πρώτου, δεύτερου και τρίτου μνημονίου) δεν κυρώθηκε σύμφωνα με το Σύνταγμα. Η πρώτη κατατέθηκε προς κύρωση, αλλά μετά αποσύρθηκε, η δεύτερη και η τρίτη ψηφίστηκαν ως σχέδιο, δεν ήρθαν όμως ποτέ υπογραμμένες για κύρωση στη Βουλή, όπως ρητά προβλέπει το άρθρο 36 παρ. 2 του Συντάγματος.
Ο Αρ. Μάνεσης μας θυμίζει την υποχρέωση κάθε πολίτη απέναντι στην παρανομία των κρατικών οργάνων: Αντίσταση!