Επειγόντως ένα ανεξάρτητο κίνημα γυναικών ενάντια στο χρέος και στη λιτότητα
της Σόνιας Μητραλιά*
Γιατί ένα ανεξάρτητο κίνημα γυναικών ενάντια στο χρέος και στα μέτρα λιτότητας;
Μα, επειδή η κρίση του χρέους και τα μέτρα λιτότητας που απορρέουν από αυτήν πλήττουν ειδικά εμάς τις γυναίκες, σε όλες τις πτυχές της ζωής μας. Αν λοιπόν δεν (αυτo)οργανωθούμε για να αντισταθούμε εμείς οι ίδιες, κανείς άλλος δεν πρόκειται να το κάνει για μας…
Γιατί όμως, η κρίση του χρέους και τα μέτρα λιτότητας πλήττουν ειδικά και κατά προτεραιότητα τις γυναίκες;
Αυτό συμβαίνει επειδή στο στόχαστρο της νεοφιλελεύθερης λιτότητας, στην εποχή της κρίσης του χρέους, βρίσκεται ό,τι απομένει από το Κράτος Πρόνοιας και τις δημόσιες υπηρεσίες. Είτε με την κατάργηση, είτε με την ιδιωτικοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών, το κράτος ξεφορτώνεται καθήκοντα κοινής ωφέλειας που είχε αναλάβει απέναντι στους πολίτες και τα φορτώνει -και πάλι- στην οικογένεια. ΄Ετσι, η φροντίδα των μικρών παιδιών, των αρρώστων, των ηλικιωμένων, των ατόμων με ειδικές ανάγκες, ακόμα και των αναξιοπαθούντων νέων και ανέργων, περνάει από το κράτος στην οικογένεια, και μάλιστα εντελώς τζάμπα.
Όμως, η έννοια οικογένεια είναι πολύ γενική και αφηρημένη. Στην πραγματικότητα, κι αυτό το ξέρουν όλοι, μέσα στην οικογένεια είναι οι γυναίκες που φορτώνονται σχεδόν αποκλειστικά, το βάρος -και μάλιστα απλήρωτο- όλων αυτών των βασικών κοινωνικών καθηκόντων του κράτους. Μ’ ένα σμπάρο δυο τρυγόνια λοιπόν: από τη μια, το νεοφιλελεύθερο κράτος ξεμπερδεύει οριστικά με τις ελλειμματικές κοινωνικές υποχρεώσεις του, που «διευρύνουν τα ελλείμματα και άρα το δημόσιο χρέος» κι από την άλλη μάς υποχρεώνει να τις επωμιστούμε δουλεύοντας εντελώς δωρεάν!
Μ’ άλλα λόγια, οι γυναίκες εξαναγκάζονται να υποκαταστήσουν -ή μάλλον να αντικαταστήσουν- το Κράτος Πρόνοιας…
Ναι -και όχι μόνο. Είμαστε στο στόχαστρο όλων αυτών των μνημονιακών πολιτικών για ένα πρόσθετο λόγο, που είναι η άλλη όψη του προηγούμενου νομίσματος: πληττόμαστε κατά προτεραιότητα από τις μαζικές απολύσεις που συνοδεύουν το κλείσιμο ή τις ιδιωτικοποιήσεις των κάθε λογής δημόσιων υπηρεσιών κοινής ωφέλειας. Κι αυτό επειδή αποτελούμε τη μεγάλη πλειοψηφία των εργαζομένων σε αυτές τις υπηρεσίες.
Το συμπέρασμα είναι λοιπόν απλό και το βιώνουμε εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενες στη χώρα μας: όχι μόνον είμαστε οι πρώτες που απολύονται, με μηδενική προοπτική για πρόσληψη, ιδίως αν είμαστε μητέρες ή σε ηλικία τεκνοποιίας. Όχι μόνο μένουμε μαζικά άνεργες, προπαντός οι νέες που δεν έχουν πια κανένα εργασιακό μέλλον. Όχι μόνο καταδικαζόμαστε στη φτώχεια και την ανασφάλεια, αλλά μας φορτώνουν και υποχρεώσεις που ήταν κρατικές, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε κούραση, νευρική υπερένταση, πρόωρα γηρατειά, ατέλειωτη απλήρωτη εργασία και πρόσθετα έξοδα..!
Ναι, αλλά υπάρχουν κι αυτοί, με πρώτο το κράτος, την εκκλησία και πολλούς καλοθελητές, που λένε ότι έτσι η γυναίκα επιστρέφει στην αληθινή αποστολή της, που είναι να αφοσιωθεί στο σπίτι, την οικογένειά της.
Φυσικά. Όχι μόνο το λένε, αλλά και το διαλαλούν, επειδή χρειάζεται να αποκτήσει ιδεολογικό περιτύλιγμα η απάνθρωπη μνημονιακή πολιτική τους! Πρόκειται για φτηνή προπαγάνδα, που προσφεύγει στα πιο αντιδραστικά σεξιστικά στερεότυπα μόνο και μόνο για να καλύψει την άγρια νεοφιλελεύθερη πολιτική της. Εδώ μάλιστα έχουμε κάτι που από πρώτη άποψη φαίνεται παράδοξο: τη συμμαχία της τελευταίας λέξης καπιταλιστικής πολιτικής, που είναι η βίαιη μνημονιακή λιτότητα, με τους φορείς σκοταδιστικών θεωριών άλλων εποχών, που θέλουν να μας πείσουν ότι η «φύση» της γυναίκας τής επιβάλει να είναι κλεισμένη στο σπίτι και να ασχολείται αποκλειστικά και μόνο με τα «καθήκοντά» της, ως μητέρας και συζύγου μέσα στην οικογένεια. Πρόκειται για το πάντρεμα των μνημονίων του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που τάχα θέλουν να μας εκσυγχρονίσουν, με προπύργιο την πιο αναχρονιστική και μισογυνική πατριαρχία της Εκκλησίας, της δεξιάς και της άκρας δεξιάς.
Πρόκειται όμως μόνο για προπαγάνδα ή μήπως υπάρχουν και πρακτικές συνέπειες για τις γυναίκες..;
Ναι, εδώ δεν έχουμε μόνο θεωρίες και προπαγάνδα. Το χειρότερο είναι πως έχουμε πολύ χειροπιαστές, καταστροφικές συνέπειες στην καθημερινή ζωή. Συγκεκριμένα, όλη αυτή η επιστροφή στο μακρινό παρελθόν συνοδεύεται από μέτρα που αποσκοπούν στο να αφαιρέσουν από τις γυναίκες τα λίγα δικαιώματα και κατακτήσεις που κερδήθηκαν με αγώνες τις τελευταίες δεκαετίες. Η «Ιερή Συμμαχία» Κεφαλαίου και Πατριαρχίας καταργεί de facto το δικαίωμά μας στη δουλειά και άρα στην οικονομική ανεξαρτησία. Μάς σπρώχνει πάλι σε μια ζωή χωρίς αυτονομία και ελεύθερη βούληση. Μάς αντιμετωπίζει σα δούλες, στις οποίες φορτώνει καθήκοντα και λειτουργίες που είχε κάποτε το Κράτος Πρόνοιας, επειδή τάχα είναι στη «φύση» της γυναίκας να είναι ταυτόχρονα παιδικός σταθμός, ΚΑΠΗ, νοσοκομείο, εστιατόριο, πλυντήριο, ψυχιατρείο, φροντιστήριο ή ακόμα και ΟΑΕΔ για τα άνεργα μέλη της οικογένειας. Και όλα αυτά εντελώς δωρεάν, χωρίς καμιά πληρωμή, χωρίς καμιά αναγνώριση, επειδή τάχα η γυναίκα «το έχει στο αίμα της να θυσιάζεται για τους άλλους», με αποτέλεσμα να μην έχει ελεύθερο χρόνο ούτε για ν’ ανασάνει και να ολοκληρώσει τη δική της προσωπικότητα, ούτε και για να μετέχει ενεργά στα κοινά.
Όλα αυτά όμως, πρέπει να κοστίζουν πολύ ακριβά στις γυναίκες…
Σίγουρα ναι. Δεν είναι μόνο ότι αυτή η καθημερινή ένταση μάς φθείρει ανεπανόρθωτα και μάς κάνει να γερνάμε πρόωρα, είναι κι ότι όλος αυτός ο σεξισμός για τη δήθεν «γυναικεία φύση» πάει χέρι-χέρι με την αντιμετώπιση της γυναίκας ως κατώτερου όντος, της οποίας το σώμα θεωρείται πάντα διαθέσιμο και στο οποίο επιτρέπεται να ξεσπάει ο (κάθε) άντρας. Δεν είναι τυχαίο ότι τα κρούσματα βίας κατά των γυναικών, που ήταν ήδη αναρίθμητα, πληθαίνουν στην εποχή του μνημονιακού καπιταλισμού...
Για όλους αυτούς και για πολλούς ακόμα λόγους, το συμπέρασμα είναι απλό: η αντίστασή μας ενάντια στην επίθεση που έχει εξαπολύσει εναντίον μας η κυβέρνηση της Τρόϊκα και των Μνημονίων περνάει μέσα από την αυτοοργάνωσή μας και την ανάπτυξη ενός ανεξάρτητου και αυτόνομου γυναικείου κινήματος ενάντια στο χρέος και τη λιτότητα. Κι αυτό όχι μόνον επειδή κανείς άλλος δεν μπορεί να το κάνει στη θέση μας, αλλά κι επειδή καπιταλισμός και πατριαρχία είναι τόσο συνυφασμένα, ώστε να είναι ανάπηρος οποιοσδήποτε αγώνας ενάντια στον ένα δυνάστη που δεν είναι αγώνας και ενάντια στον άλλο…
* Ιδρυτικό μέλος της «Πρωτοβουλίας Γυναικών ενάντια στο Χρέος και στα Μέτρα Λιτότητας» καθώς και του «Κινήματος Γυναικών ενάντια στο Χρέος και στα Μέτρα Λιτότητας στην Ευρώπη».