Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 3 Ιουλίου 2011
Η πλατεία (Ταχρίρ) επέβαλε το «όχι» στο ΔΝΤ
ΜΩΥΣΗΣ ΛΙΤΣΗΣ
Κι όμως, η Αίγυπτος τόλμησε να πει «όχι» στο ΔΝΤ και μάλιστα τρεις εβδομάδες αφότου το Κάιρο είχε καταλήξει σε συμφωνία με τον διεθνή οργανισμό για τη σύναψη δανείου ύψους 3 δισ. δολαρίων (2,1 δισ. ευρώ), με σκοπό τη χρηματοδότηση του αιγυπτιακού δημοσιονομικού ελλείμματος.
Η κυβέρνηση της Αιγύπτου προτίμησε να αναθεωρήσει τον προϋπολογισμό για το οικονομικό έτος που ξεκίνησε τον Ιούλιο, δηλώνοντας προς το παρόν ότι δεν υπάρχει ανάγκη για δάνειο. Τα λεφτά μπορούν να βρεθούν από την υψηλότερη φορολόγηση αυτών που έχουν... Τα πλούσια αραβικά εμιράτα όπως το Κατάρ έχουν επίσης βοηθήσει τη χρηματοδότηση του αιγυπτιακού προϋπολογισμού, προσφέροντας ήδη 500 εκατ. δολάρια, ενώ ανάλογο ποσό φέρεται να έχει υποσχεθεί και η Σαουδική Αραβία.
Η μεταστροφή του αιγύπτιου υπουργού Οικονομικών Σαμίρ Ραντουάν έγινε κάτω από την πίεση του κινήματος της πλατείας Ταχρίρ, που αντί για εξωτερικό δανεισμό πιέζει να φορολογηθούν οι πλούσιοι. Ενας άλλωστε από τους λόγους της αυξημένης κοινωνικής δυσαρέσκειας που έριξε τον Μουμπάρακ ήταν και το ότι είχε μειώσει τον ανώτατο συντελεστή φορολόγησης, ευνοώντας τους πλούσιους.
Στο αρχικό σχέδιο προϋπολογισμού που παρουσίασε ο Ραντουάν, προβλεπόταν αύξηση των δημόσιων δαπανών κατά 25% με στόχο τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τη βοήθεια στους φτωχούς και έλλειμμα 10,6% του ΑΕΠ, 170 δισ. αιγυπτιακές λίρες. Το έλλειμμα αναθεωρήθηκε, έπειτα από διαβουλεύσεις με «εκπροσώπους» της «πλατείας» (ακτιβιστές, συγγραφείς, επιχειρηματίες, συνδικαλιστές και μη κυβερνητικές οργανώσεις) τελικά σε 8,6% και 134 δισ. λίρες. Παρά την αναθεώρηση η κυβέρνηση προσβλέπει σε ρυθμούς ανάπτυξης 3%-3,5% όπως και στον αρχικό προϋπολογισμό.
Πριν την πρόσφατη εξέγερση το αιγυπτιακό ΑΕΠ αναπτύσσονταν κατά 5%. Εξαιτίας των ταραχών η παραγωγή μειώθηκε κατά 12% και τα έσοδα από τον τουρισμό μειώθηκαν κατακόρυφα.
Παρά τη «συναίνεση» που εξασφάλισε από την «πλατεία» η κυβέρνηση προχώρησε σε μείωση των δαπανών από 514,5 δισ. λίρες του αρχικού προϋπολογισμού σε 490,6 δισ. λίρες. Η περικοπή δαπανών ίσως εξηγεί και την αναζωπύρωση των ταραχών στην πλατεία Ταχρίρ, καθώς οι επαναστατημένοι Αιγύπτιοι επιζητούν ταχέως οικονομικό μέρισμα από τις αλλαγές.
Μία από τις πρώτες πράξεις της νέας κυβέρνησης που διαδέχθηκε τον Μουμπάρακ ήταν να εγκρίνει την αύξηση κατά 15% στους μισθούς των δημόσιων υπαλλήλων. Ενίσχυσε ακόμη τις συντάξεις και μονιμοποίησε 450.000 συμβασιούχους, ανεβάζοντας το συνολικό μισθολογικό κόστος κατά 25%.
Από τον Ιανουάριο και μετά η Αίγυπτος συνεχίζει να ζει σε επαναστατικούς ρυθμούς. Μόνο το τελευταίο τετράμηνο πάνω από 500 απεργίες έχουν πραγματοποιηθεί, με δυναμικότερη την επί επτά ημέρες απεργία των εργαζομένων στη Διώρυγα του Σουέζ στα τέλη Ιουνίου. Στην απεργία μετείχαν οι εργάτες και των επτά εταιρειών της Διώρυγας του Σουέζ, διεκδικώντας την υλοποίηση της συλλογικής σύμβασης εργασίας. Η Διώρυγα του Σουέζ είναι μία από τις κυριότερες πηγές συναλλάγματος, αποφέροντας στην Αίγυπτο 4,5 δισ. δολάρια το 2009-2010.
Ο νέος προϋπολογισμός προβλέπει ακόμη την αύξηση του φόρου εισοδήματος από 20% σε 25% για τις επιχειρήσεις και τους ιδιώτες που βγάζουν πάνω από 10 εκατ. λίρες. Για μεγαλύτερα ποσά θα υπάρξει ακόμη μεγαλύτερος συντελεστής. Προβλέπεται επίσης αύξηση στο φόρο των τσιγάρων από 40% σε 50%.
Μεγάλο μέρος του αιγυπτιακού προϋπολογισμού, 10% του ΑΕΠ, πηγαίνει στις επιδοτήσεις για τα τρόφιμα και τα καύσιμα. Από τα 137 δισ. λίρες σε επιδοτήσεις, τα 99 δισ. λίρες αφορούν τα καύσιμα. Το ποσό αυτό θα μειωθεί τώρα κατά 7,5 δισ. λίρες.