Αναδημοσιεύουμε το παρακάτω κείμενο που, αν και γράφτηκε πριν από ένα χρόνο, είναι ίσως τώρα ακόμα πιο χρήσιμο και επίκαιρο...
Για ένα ευρωπαϊκό αντιφασιστικό κίνημα πριν είναι πολύ αργά…
του Γιώργου Μητραλιά
23 Μαΐου 2013
Το βάθεμα και η γενίκευση της κρίσης σε –σχεδόν- όλη την Ενωμένη Ευρώπη κάνει ώστε να μπορούμε πια να συλλάβουμε όχι μόνο τη δυναμική και τα χαρακτηριστικά αυτής της κρίσης, αλλά και τα καθήκοντα που πρέπει να επωμιστεί κατά απόλυτη προτεραιότητα η αριστερά που δεν παραιτείται και επιμένει να αντιστέκεται.
1. Έτσι, μπορούμε από εδώ και πέρα να μιλάμε για μια τάση προς την… «ελληνοποίηση» -τουλάχιστον- του ευρωπαϊκού νότου, στο μέτρο που η μια μετά την άλλη χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία ή ακόμα και η Γαλλία βλέπουν το πολιτικό τους τοπίο να αλλοιώνεται βαθειά κατά το πρότυπο των τεκταινόμενων στην Ελλάδα εδώ και 2-3 χρόνια. Με διαφορετική ένταση αλλά όλο και πιο ξεκάθαρα, το θεμέλιο του πολιτικού τους συστήματος, δηλαδή ο παραδοσιακά ακλόνητος δικομματισμός τους μπαίνει σε βαθειά κρίση (Γαλλία, Ισπανία,…) ή ακόμα και καταρρέει (Ελλάδα, Ιταλία,…) προς όφελος πολιτικών δυνάμεων, μέχρι τότε συχνά άγνωστων, που ανήκουν στα δυο άκρα της πολιτικής σκακιέρας. Σε χρόνο ρεκόρ, τα δυο μεγάλα νεοφιλελεύθερα κόμματά τους της δεξιάς και της αριστεράς που εναλλάσσονταν σταθερά στην εξουσία και άθροιζαν 70%, 80% ή ακόμα και μεγαλύτερα ποσοστά ψήφων, υποχωρούν ή χειρότερα, αποσυντίθενται αθροίζοντας πια λιγότερο από 50%, 40% ή ακόμα και…30% των προτιμήσεων των πολιτών.
2. Αν και η κλασική δεξιά υφίσταται κι αυτή τις συνέπειες της αποξένωσης των πολιτών, είναι πάντως η σοσιαλδημοκρατία που αναδεικνύεται σε κύριο θύμα της. Τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα καταρρέουν παντού (Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία, Γερμανία,…) και σημείο των καιρών, δεν κατορθώνουν πια να επωφεληθούν από τη φθορά της δεξιάς όταν αυτή είναι στην εξουσία. Υποχωρούν πάρα πολύ ακόμα κι όταν είναι στην αντιπολίτευση!
Με άλλα λόγια, γινόμαστε μάρτυρες μιας χωρίς προηγούμενο κρίσης της σοσιαλδημοκρατίας, που έχει όλα τα χαρακτηριστικά μιας…τελικής κρίσης! Οι συνέπειες είναι ιστορικές και κατακλυσμικές: Έχοντας ακρωτηριαστεί από ένα από τα δυο θεμέλιά του, ο δικομματισμός που εξασφάλιζε τη πολιτική σταθερότητα και την εύρυθμη λειτουργία ενός συστήματος βασισμένου στην εναλλαγή στην εξουσία νεοφιλελεύθερων κομμάτων, μένει τώρα μετέωρος, δεν λειτουργεί πια. Και κατά συνέπεια, μέσα σε αυτές τις συνθήκες, δεν είναι πια μακριά η καθεστωτική κρίση…
3. Είμαστε υποχρεωμένοι να διαπιστώσουμε ότι η ευρωπαϊκή αριστερά δεν είναι σήμερα σε θέση να ενσαρκώσει τις ελπίδες των οργισμένων πολιτών που εγκαταλείπουν τα μέχρι χτες κυρίαρχα κόμματα. Με εξαίρεση την Ελλάδα και τον ΣΥΡΙΖΑ, πουθενά αλλού στην Ευρώπη η αριστερά δεν έχει ούτε την αξιοπιστία, ούτε την οργανωμένη δύναμη και το κοινωνικό ρίζωμα, και κυρίως ούτε την ικανότητα να εμπνεύσει τις μάζες που γυρνάνε τη πλάτη τους στα μεγάλα αστικά κόμματα ενώ ταυτόχρονα ριζοσπαστικοποιούν την απόρριψή τους της κατεστημένης τάξης.
Οι συνέπειες της παρούσας αδυναμίας της ευρωπαϊκής αριστεράς απέναντι στη γενικευμένη κρίση του αστικού εξουσιαστικού συστήματος δεν μπορούν να συνοψιστούν στη πρόβλεψη ότι η αριστερά δεν θα επωφεληθεί από αυτή τη κατακλυσμική κρίση του καπιταλισμού. Δυστυχώς, υπάρχει πια κάτι πολύ χειρότερο: Αυτό που διαγράφεται στον ευρωπαϊκό ορίζοντα είναι ότι αυτή η ιστορική κρίση συνδυασμένη με την παρούσα αδυναμία της αριστεράς θα μπορούσε κάλλιστα να οδηγήσει ολάκερα κομμάτια των αποπροσανατολισμένων και απελπισμένων κοινωνιών μας να στραφούν τελικά προς την άκρα δεξιά ή ακόμα και προς νεοφασιστικές και νεοναζιστικές δυνάμεις προκειμένου να εκφράσουν την αντισυστημική τους οργή!
4. Απλή υπόθεση εργασίας; Όχι, είναι αυτό ακριβώς που αρχίζει ήδη να συμβαίνει σε όλο και πιο πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Σήμερα, δεν έχουμε πια να κάνουμε με την «ελληνική εξαίρεση» που είδε τη γέννηση και τη κεραυνοβόλα ανάπτυξη των νεοναζιστών της Χρυσής Αυγής. Σήμερα, έχουμε να κάνουμε με μια πλημμυρίδα της άκρας δεξιάς, ή τουλάχιστον του αντιδραστικού ευρωσκεπτικισμού (Γερμανία, Αγγλία), ακόμα και σε χώρες του ευρωπαϊκού βορρά που, προς το παρόν, έχουν πληγεί σχετικά λίγο από τη κρίση του χρέους και τις πολιτικές λιτότητας!
Ακόμα πιο σημαντικό από την τάση γενίκευσης του φαινομένου είναι το γεγονός ότι στις ημέρες μας η άκρα δεξιά σημειώνει ιστορική άνοδο σε μια μεγάλη χώρα σαν τη Γαλλία, μια χώρα που πάντα σημάδεψε την ιστορία της ηπείρου μας. Ακόμα κι εκεί όπου η άκρα δεξιά παραμένει πάντα περιθωριοποιημένη (Ιταλία, Ισπανία, Βέλγιο,…), η κοινωνική κρίση και η εύθραυστη πολιτική κατάσταση είναι τέτοιες που κάνουν ώστε να μπορούν τα πράγματα να εξελιχθούν προς όφελος της ανάδειξης μιας ακροδεξιάς δύναμης σε χρόνο-ρεκόρ. Κι αυτό καθώς μάλιστα θα πρέπει εφεξής να λαμβάνεται υπόψη και ότι έχουμε να κάνουμε με μια «επιδημία»…
5. Με λίγα λόγια, από εδώ και πέρα υπάρχουν στην Ευρώπη όλα τα συστατικά μιας πολιτικής και κοινωνικής κρίσης χωρίς προηγούμενο από το τέλος του τελευταίου παγκόσμιου πολέμου, που μας φέρνει πιο κοντά στο μεσοπόλεμο και στους «δαίμονές» του, παρόλο που ο σημερινός κόσμος έχει αλλάξει τρομερά από τη δεκαετία του 1930…
Ωστόσο, οι ομοιότητες με το μεσοπόλεμο δεν περιορίζονται στην «αντικειμενική» κατάσταση. Δυστυχώς, βλέπουμε τον «υποκειμενικό παράγοντα», τη σημερινή μη σοσιαλδημοκρατική αριστερά να επιδεικνύει την ίδια ανικανότητα της τότε αριστεράς να κατανοήσει αυτά που συμβαίνουν στα τρίσβαθα της κοινωνίας, και να αντιδράσει ανάλογα. Η συνέπεια πρέπει να είναι κατηγορηματική: Αν και ασυγκράτητη, δεν είναι πάντως η άνοδος της άκρας δεξιάς που τρομάζει. Αυτό που φοβίζει και ορίζει τα σημερινά και αυριανά καθήκοντα είναι μάλλον η ανικανότητα ή η αδυναμία της αριστεράς όχι μόνο να λύσει τη κρίση προς όφελός της αλλά ακόμα και να υψώσει φράγμα σε αυτή την άνοδο της αντίδρασης και της άκρας δεξιάς!
6. Αν λοιπόν η διάγνωση είναι σωστή, τότε τι πρέπει να κάνουμε, αν βέβαια αρνιόμαστε κάθε παθητική και μοιρολατρική στάση και επιλέγουμε να παλέψουμε πριν είναι πολύ αργά; Η απάντηση μοιάζει προφανής: Πρέπει το ταχύτερο δυνατό να συγκεντρώσουμε όλες τις διαθέσιμες δυνάμεις από όλη την Ευρώπη –ανατολή και δύση, βορρά και νότο- για να ξεκινήσουμε ένα αγώνα μακράς διάρκειας ενάντια στην ανερχόμενη ακροδεξιά, περιλαμβανομένων του νεοφασισμού και νεοναζισμού.
7. Για να έχει νόημα και κυρίως, για να μπορεί να πετύχει χειροπιαστά αποτελέσματα, αυτή η ευρωπαϊκή αντιφασιστική συσπείρωση πρέπει να είναι συνάμα ενωτική και ριζοσπαστική, μαζική και δημοκρατική. Κάθε σεχταριστική προσέγγιση που προτιμά να αποκλείει αντί να ενώνει, προδίδει μια βαθειά αδυναμία κατανόησης ή υποτίμησης της σοβαρότητας της κατάστασης η οποία επιβάλει τη συγκρότηση ενός ενιαίου μετώπου όλων εκείνων, χωρίς αποκλεισμούς, που είναι διατεθειμένοι να πολεμήσουν τη φαιά πανούκλα. Τα διδάγματα του μεσοπολέμου, εκείνα της Ιταλίας της δεκαετίας του 1920 και της Γερμανίας του ’20 και του ’30, είναι εδώ για να μας θυμίζουν ότι ο πιο σύντομος δρόμος προς τη προγραμματισμένη αυτοκτονία του εργατικού και σοσιαλιστικού κινήματος περνάει μέσα από τους σεχταρισμούς και τις διαιρέσεις απέναντι στην άνοδο της ρατσιστικής, φασιστικής και ναζιστικής ακροδεξιάς…
8. Για να μπορέσει να εμπνεύσει τους αντιφασίστες και να απαντήσει στις προσδοκίες των πληθυσμών σε αυτούς τους καιρούς παρατεταμένου κοινωνικού πολέμου, αυτή η αντιφασιστική συσπείρωση πρέπει να είναι ενωτική αλλά και ριζοσπαστική. Εδώ, το ζητούμενο δεν είναι μόνο να διαπιστώσουμε ότι οι αγώνες ενάντια σε εκείνους που κάνουν το λαό να λιμοκτονεί και ενάντια στην άκρα δεξιά είναι οργανικά συνδεδεμένοι καθώς η άκρα δεξιά υπερασπίζεται -σε τελευταία ανάλυση- το σύστημα και τα οικονομικά του θεμέλια. Το ζητούμενο είναι να λαμβάνουμε υπόψη την εξέγερση, ακόμα κι αν αυτή είναι θολή και αποσπασματική, των θυμάτων των πολιτικών λιτότητας ενάντια στο σύστημα που τις γεννάει και στο πολιτικό προσωπικό που τις εφαρμόζει. Κι αυτό επειδή είναι η «μετριοπάθεια» μιας κάποιας αριστεράς, που εισπράττεται από το πληθυσμό ως «νερόβραστη» που αρνείται να μεταφράσει σε πράξεις τα ωραία αριστερά της λόγια, που στρέφει τις εξαθλιωμένες και απελπισμένες μάζες προς τους φασίστες και λοιπούς εξτρεμιστές της δεξιάς παντού στην Ευρώπη…
9. Ενωτική και ριζοσπαστική, αυτή η ευρωπαϊκή αντιφασιστική συσπείρωση πρέπει απαραιτήτως να είναι και δημοκρατική, θεμελιωμένη πάνω στην αυτό-οργάνωση των πολιτών. Γιατί; Επειδή μόνον οι κινητοποιημένοι πολίτες μπορούν να πολεμήσουν και να νικήσουν την άκρα δεξιά και επειδή ο εκ των ουκ άνευ όρος για να κινητοποιηθούν είναι να είναι αυτοί οι ίδιοι που αποφασίζουν για τον αγώνα τους, τους στόχους του και τις μορφές του πάλης. Με λίγα λόγια, για να πάρουν τις τύχες στα χέρια τους…
10. Όμως, υπάρχει κάτι παραπάνω από αυτό. Αν θέλουμε να παλέψουμε με πιθανότητες επιτυχίας ενάντια στην άκρα δεξιά, πρέπει να το κάνουμε παντού, συνεχώς και κυρίως συνολικά, σε όλα τα μέτωπα, χωρίς να παραμελήσουμε κανένα πεδίο μάχης. Κι αυτό επειδή ζητούμενο δεν είναι μόνο να αντιμετωπίσουμε στους δρόμους τα τάγματα εφόδου και τις λοιπές ρατσιστικές και νεοφασιστικές πολιτοφυλακές και συμμορίες, αλλά και τις τεράστιες καταστροφές που προκαλεί στα μυαλά και στις συμπεριφορές η νεοσυντηρητική αντεπανάσταση, η επιστροφή της χειρότερης ρατσιστικής, αντισημιτικής, ομοφοβικής, αντιφεμινιστικής και σοβινιστικής αντίδρασης. Και όλα αυτά επειδή η παρούσα άνοδος μιας μαζικής ακροδεξιάς δεν πέφτει από τον ουρανό αλλά προετοιμάστηκε με τη μεθοδική δηλητηρίαση των κοινωνιών μας από τις εγωιστικές και απάνθρωπες «αξίες» της νεοφιλελεύθερης, πατριαρχικής και σε τελική ανάλυση, μισάνθρωπης και βάρβαρης αντεπανάστασης.
11. Με άλλα λόγια, δεν είναι δυνατό να λέγεσαι αντιφασίστας ενόσω δεν κηρύσσεις πόλεμο στα θεμέλια και στο λόγο ύπαρξης της άκρας δεξιάς, δηλαδή στο ρατσισμό, στην ομοφοβία, στον αντισημιτισμό, στο σοβινισμό, στο σεξισμό καθώς και στη λατρεία της τυφλής βίας, της φαλλοκρατίας και της μη ανεκτικότητας. Με λίγα λόγια, μια πολιτική ή άλλη οργάνωση δεν μπορεί να κάνει συνεπή αντιφασισμό ενόσω παραμένει ομοφοβική, σοβινιστική, φαλλοκρατική ή…φτάνει ακόμα και να βάζει τα μέλη της να παρελαύνουν με κάτι σαν το βήμα της χήνας.
Ποιος μπορεί λοιπόν να δώσει όλες αυτές τις καθημερινές μάχες αν όχι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, οι ίδιοι οι πολίτες εκεί όπου εργάζονται, μορφώνονται, εκδηλώνονται, έρχονται σε επαφή μεταξύ τους, αγαπιούνται. Το συμπέρασμα μοιάζει ευνόητο: Για να είναι αποτελεσματικός, ο αντιφασισμός δεν πρέπει να είναι υπόθεση μηχανισμών αλλά των αυτό-οργανωμένων πολιτών παντού όπου αυτοί δραστηριοποιούνται ως κοινωνικά όντα. Ο αντιφασισμός που δεν θα χτυπούσε όλες τις πτυχές της υπό εξέλιξη αντιδραστικής αντεπανάστασης και που θα περιοριζόταν να πολεμήσει μόνο τα επιφαινόμενά της, θα ήταν καταδικασμένος από τα πριν στην ανημπόρια…
12. Όμως, προσοχή: Με δεδομένες τις ακραίες κατεπείγουσες ανάγκες μια ήδη κρίσιμης κατάστασης, το πραγματικό σημερινό δίλημμα δεν είναι πια να δράσουμε ή να μην δράσουμε ενάντια στη διαρκώς αυξανόμενη ακροδεξιά απειλή. Σήμερα, το ζητούμενο είναι να αποφασίσουμε και να δράσουμε γρήγορα, το ταχύτερο δυνατό, μια και έχουμε ήδη χάσει πολύτιμο χρόνο τόσο στην Ελλάδα και στην Ουγγαρία όσο και αλλού. Ας σταματήσουν λοιπόν να μας προειδοποιούν λέγοντάς μας πως δεν πρέπει να αφήσουμε το φαιό φίδι να βγει από το αυγό του. Δυστυχώς, αυτή η προειδοποίηση δεν χρησιμεύει πια σε τίποτα καθώς πάει καιρός που το φίδι όχι μόνο έχει βγει από το αυγό του αλλά και έχει γίνει ένα τέρας που σουλατσάρει στους δρόμους σπέρνοντας το τρόμο τουλάχιστον σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες!…
Λοιπόν, ας πάρουμε γρήγορα την απόφαση και ας δράσουμε! Προϊόν μιας τουλάχιστον α-τυπικής πρωτοβουλίας, το Ευρωπαϊκό Αντιφασιστικό Μανιφέστο (www.antifascismeuropa-ellada.
23 Μαΐου 2013