Featured
Hits: 1263

BRICS

Αποδόμηση ενός πουτινικού μύθου

Πίσω από την ουδετερότητα των αντιδραστικών ελίτ στον Παγκόσμιο Νότο, τα υπο-ιμπεριαλιστικά συμφέροντα και όχι η "αντιαποικιακή συνείδηση"!

του Michael Karadjis (Μιχάλη Καράτζη)*

Ξανά και ξανά, μας έχουν πει ότι ο «Παγκόσμιος Νότος» –δηλαδή ο αναπτυσσόμενος κόσμος που αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από πρώην αποικίες– δεν υποστηρίζει την αντίσταση της Ουκρανίας απέναντι στη βάρβαρη αποικιοκρατική εισβολή της Ρωσίας, ή ακόμη και ότι υποστηρίζει τη Ρωσία. Σύμφωνα με αυτή την απόδοση της πραγματικότητας, η υποστήριξη προς την Ουκρανία είναι εξ ολοκλήρου ένα σχέδιο της αυτοκρατορικής Δύσης, και αυτό ακριβώς το γεγονός είναι ένας ακόμη λόγος που οι πρώην αποικίες των δυτικών ιμπεριαλιστικών κρατών δεν θέλουν να βρίσκονται στο πλευρό των πρώην αποικιοκρατών αφεντικών τους.

Πέρα από τα προβληματικά μαθηματικά που χρησιμοποιούν–140 χώρες ψήφισαν υπέρ της καταδίκης της ρωσικής εισβολής, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων βρίσκεται στον Παγκόσμιο Νότο, και μόνο 5 ψήφισαν κατά– υπάρχει ένα πιο σημαντικό πρόβλημα εδώ: η ταύτιση των κυρίαρχων τάξεων, των κυβερνήσεων και συχνά των δικτατοριών με τους λαούς αυτών των χωρών, λες και οι άνθρωποι που δολοφονούνται από κάποιο καθεστώς εκμεταλλευτών θα έχουν αυτόματα τις ίδιες απόψεις με τους καταπιεστές τους, επειδή όλοι είναι «κάτοικοι του Παγκόσμιου Νότου». Ενώ μια τέτοια βαρετά πεζή παραδοχή είναι φυσιολογική στα κυρίαρχα μέσα μαζικής ενημέρωσης και στον αστικό πολιτικό λόγο, θα έπρεπε να είναι δεύτερη φύση για οποιονδήποτε διακηρύσσει κάποιο είδος σοσιαλιστικής ή έστω αόριστα αριστερής ή προοδευτικής ιδεολογίας ότι ένας τέτοιος λόγος είναι αδιανόητη ανοησία.

«Μόνο τα λευκά έθνη υποστηρίζουν την Ουκρανία, οι μαύροι και μελαμψοί λαοί του κόσμου αρνούνται να στηρίξουν τον “πόλεμο του ΝΑΤΟ” κατά της Ρωσίας» με πληροφόρησαν δυτικοί αριστεροί, θεωρώντας ότι μιλούν εκ μέρους πολλών δισεκατομμυρίων ανθρώπων σε διάφορες ηπείρους, ενώ στην πραγματικότητα μιλούν μόνο εκ μέρους των βασανιστών τους.

BRICSΗ "αντι-ιμπεριαλιστική" πρωτοπορία στην οργουελική εκδοχή της

Αυτό το άρθρο θα εξετάσει πρώτα τα γεγονότα σχετικά με το ποιος ψήφισε τι και γιατί, και θα σημειώσει τον σε μεγάλο βαθμό υπο-ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα των μεγάλων κρατών που είτε απείχαν από την ψηφοφορία για την καταδίκη της Ρωσίας, είτε ψήφισαν τυπικά υπέρ της καταδίκης, αλλά ήταν από άλλες απόψεις φιλορωσικά στην πράξη· και στη συνέχεια θα τα συγκρίνει με τις συντριπτικά αντιρωσικές και φιλοουκρανικές απόψεις των πληθυσμών τους, διαψεύδοντας τους ισχυρισμούς ότι αυτές οι αποχές «αντανακλούσαν» τις υποτιθέμενες «αντιαποικιακές» απόψεις των λαών του Νότου. Αυτό θα γίνει μέσω της εξέτασης διαφόρων ερευνών για τη λαϊκή γνώμη. Αν και είναι δύσκολο να εγγυηθεί κανείς για την εγκυρότητα και την αξιοπιστία αυτών των ερευνών χωρίς πολύ βαθύτερη έρευνα, εντούτοις η ίδια η ποικιλία τους, σε συνδυασμό με τα σε μεγάλο βαθμό παρόμοια αποτελέσματα, υποδηλώνει ότι μπορούν να εξαχθούν κάπως προσωρινά συμπεράσματα.

Πρώτον, τα γεγονότα

Πριν εξετάσουμε τι πραγματικά σκέφτονται οι άνθρωποι, ας διαπιστώσουμε πρώτα τα γεγονότα σχετικά με τις ψήφους αυτών των χωρών και τις απόψεις των κυβερνήσεων και των κυρίαρχων ελίτ, διότι οι ισχυρισμοί δεν επιβεβαιώνονται ούτε καν σε αυτό το επίπεδο.

Όπως οι περισσότεροι μύθοι, έτσι και αυτοί οι ισχυρισμοί βασίζονται σε κομμάτια από αλήθειες και μισές αλήθειες. Τόσο η ψηφοφορία της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ για την καταδίκη της ρωσικής εισβολής τον Μάρτιο[1], όσο και η πιο πρόσφατη για την καταδίκη της απόλυτης ληστείας του ενός πέμπτου της Ουκρανίας από τη Ρωσία[2], υποστηρίχθηκαν από περισσότερες από 140 χώρες και αντιτάχθηκαν 5, ενώ περίπου 35 χώρες σε κάθε περίπτωση απείχαν. Δεδομένου ότι σχεδόν όλα τα περίπου 30 «λευκά» έθνη του Παγκόσμιου Βορρά (ευρωπαϊκές χώρες, Βόρεια Αμερική, Αυστραλασία) ψήφισαν υπέρ της καταδίκης, αυτό σημαίνει ότι όλοι όσοι απείχαν ήταν από τον Παγκόσμιο Νότο – ακόμη και αν ήταν πολύ περισσότεροι από τη συντριπτική πλειοψηφία των χωρών του Νότου που ψήφισαν υπέρ της καταδίκης. Από τους 5 που ψήφισαν κατά και τις δύο φορές, οι δύο ήταν «λευκές» χώρες του Παγκόσμιου Βορρά –η Ρωσία και η Λευκορωσία, φυσικά– ενώ οι 3 ήταν από τον Νότο: Το γενοκτονικό καθεστώς του Άσαντ στη Συρία, το οποίο στηρίζεται στον Πούτιν για την ύπαρξή του, το αλλόκοτο καθεστώς «Τσούτσε» στη Βόρεια Κορέα και, την πρώτη φορά, η εξαιρετικά καταπιεστική δικτατορία στην Ερυθραία και τη δεύτερη φορά, το καθεστώς του αποστάτη Ορτέγκα στη Νικαράγουα.

Με άλλα λόγια, ακόμη και μόνο με βάση αυτό, μπορούμε να πούμε ότι, εντός του Παγκόσμιου Νότου, πάνω από 100 έθνη καταδίκασαν την εισβολή και τις προσαρτήσεις, ενώ τρία τις υποστήριξαν.

Ωστόσο, είναι επίσης πιο περίπλοκο από αυτό, επειδή οι λόγοι για τους οποίους οι χώρες ψηφίζουν υπέρ ή απέχουν μπορεί να έχουν πολλές διαστάσεις· ενώ, όπως θα δούμε, ορισμένες από αυτές που απείχαν, όπως το καθεστώς του Μόντι στην Ινδία, το έκαναν επειδή πράγματι συμπαθούν τη Μόσχα, πολλές άλλες μπορεί να μην είχαν τέτοια συμπάθεια, αλλά για διπλωματικούς ή οικονομικούς λόγους –που συνδέονται με το ότι είναι σχετικά φτωχές– αισθάνθηκαν ότι δεν μπορούσαν να ψηφίσουν ανοιχτά υπέρ της καταδίκης της Ρωσίας, συχνά λόγω κάποιας σημαντικής οικονομικής σχέσης με τη Ρωσία ή με την Κίνα.

Εν τω μεταξύ, ο άλλος πυρήνας της αλήθειας είναι ότι μόνο οι δυτικές χώρες έστειλαν όπλα στην Ουκρανία και ενεργοποίησαν οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας, παρά τις συντριπτικές ψήφους καταδίκης της ρωσικής εισβολής. Ωστόσο, αυτό δεν αποτελεί έκπληξη για πολλούς λόγους: οι κύριοι προμηθευτές (και παραγωγοί) όπλων σε κάθε σύγκρουση είναι οι πλουσιότερες χώρες (δυτικές χώρες και Ρωσία), και είναι αρκετά πλούσιες ώστε να παρέχουν μεγάλες ποσότητες. Επίσης, μόνο οι χώρες του Παγκόσμιου Βορρά μπορούν να αντέξουν οικονομικά την οδύνη που θα προκαλούσαν στον εαυτό τους οι κυρώσεις σε μια μεγάλη χώρα όπως η Ρωσία, ενώ στον Νότο η επιβολή κυρώσεων θα σήμαινε συχνά απίστευτη οδύνη, ιδίως δεδομένης της σημασίας της Ρωσίας στις παγκόσμιες αγορές τροφίμων, λιπασμάτων και ενέργειας, ενώ παράλληλα θέτουν σε κίνδυνο τους οικονομικούς δεσμούς και τα προγράμματα που έχουν οικοδομήσει με τη Ρωσία, όπως ακριβώς και με τις ΗΠΑ και τις δυτικές χώρες∙ τέλος, ο πόλεμος στην Ουκρανία διεξάγεται στην Ευρώπη, οπότε είναι λογικό τα ευρωπαϊκά έθνη να έχουν περισσότερο άμεσο συμφέρον από άλλα, με τον ίδιο τρόπο που όλα τα αφρικανικά έθνη αντιτάχθηκαν στο καθεστώς του Απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική και όλα τα αραβικά κράτη παρέχουν επίσημη υποστήριξη στην Παλαιστίνη.

Η αμφίσημη υπο-ιμπεριαλιστική ζώνη

Ενώ, όπως θα δούμε, ορισμένες χώρες που απείχαν είναι απλές ρωσικές νεοαποικίες υπό μορφές βίαιης κατοχής (π.χ. Μάλι, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία), υπάρχει ένα μπλοκ σχετικά ισχυρών κρατών που είτε απείχαν σε όλες τις ψηφοφορίες (Κίνα, Ινδία, Ιράν, Νότια Αφρική), είτε απείχαν σε ορισμένες ψηφοφορίες (Βραζιλία[3], Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα[4], και οι δύο σε ψηφοφορίες του Συμβουλίου Ασφαλείας), είτε ψήφισαν επίσημα υπέρ της καταδίκης για να ικανοποιήσουν τους δεσμούς τους με την Ουάσινγκτον, αλλά στην πράξη ενήργησαν με κάθε δυνατό τρόπο για να καταδείξουν τη σημασία που αποδίδουν στους δεσμούς τους με τη Μόσχα και την έλλειψη δέσμευσης στις ψήφους τους (Ισραήλ, Σαουδική Αραβία και σε κάποιο βαθμό Τουρκία).

Putin with Saudi BFF Mohammed bin Salman

Ο Πούτιν με τον Σαουδάραβα BFF [Best Friend of the Far right / καλύτερος φίλος της ακροδεξιάς] Μοχάμμεντ μπιν Σαλμάν: ο καταστροφέας της Υεμένης γελάει με τον καταστροφέα της Συρίας και της Ουκρανίας

Με εξαίρεση την Τουρκία, η οποία προμήθευσε μη επανδρωμένα αεροσκάφη Μπαχτιάρ στην Ουκρανία, κανένας από τους άλλους «συμμάχους των ΗΠΑ» στη Μέση Ανατολή (Ισραήλ, ΗΑΕ, Σαουδάραβες) δεν βοήθησε στην προμήθεια όπλων στην Ουκρανία ούτε επέβαλε κυρώσεις στη Ρωσία. Αφού η Δύση επέβαλε πετρελαϊκές κυρώσεις στη Ρωσία, οδηγώντας την τιμή του πετρελαίου στα ύψη, οι ΗΠΑ στόχευαν να πείσουν τους συμμάχους της Σαουδικής Αραβίας και του Κόλπου να αυξήσουν την προσφορά πετρελαίου για να σταθεροποιήσουν τις τιμές∙ εκείνη την εποχή, οι ηγέτες της Σαουδικής Αραβίας και των Εμιράτων φέρονται να «απέρριψαν τα αιτήματα των ΗΠΑ να μιλήσουν με τον κ. Μπάιντεν»[5]. Μετά τη χαμηλών τόνων επίσκεψη του κ. Μπάιντεν τον Ιούλιο στη Σαουδική Αραβία με την ελπίδα να πάρει τους Σαουδάραβες μαζί του, αυτοί απάντησαν τον Οκτώβριο οδηγώντας τον ΟΠΕΚ σε μείωση της παραγωγής πετρελαίου κατά 2 εκατ. βαρέλια ημερησίως[6], διατηρώντας τις τιμές σε υψηλά επίπεδα προς όφελος των ιδίων και της Ρωσίας. Για να διπλασιάσουν την προσβολή, οι Σαουδάραβες έκλεισαν τη χρονιά με την πολυτελή υποδοχή του κινέζου Σι Τζινπίνγκ τον Δεκέμβριο[7], υπογράφοντας μια «στρατηγική εταιρική σχέση». Όσο για την Τουρκία, το «να μην ενταχθεί στις κυρώσεις για να κρατήσει τη διπλωματία ανοιχτή» περιλαμβάνει προφανώς τη συμφωνία με το σχέδιο της Ρωσίας να μετατρέψει την Τουρκία σε ρωσικό κόμβο φυσικού αερίου[8], ενώ παράλληλα μπλοκάρει τις αιτήσεις ένταξης στο ΝΑΤΟ της Σουηδίας και της Φινλανδίας.

Στην περίπτωση του Ισραήλ, ο πρώην (και πάλι νυν) ακροδεξιός ηγέτης Μπέντζαμιν Νετανιάχου καλλιεργούσε επί μακρόν στενούς δεσμούς με τον Πούτιν[9], οπότε δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο εξίσου ακροδεξιός διάδοχός του, ο πρωθυπουργός Ναφτάλι Μπένετ, ήταν ο πρώτος «παγκόσμιος ηγέτης»[10] που πραγματοποίησε επίσκεψη υψηλού επιπέδου στη Μόσχα για να συναντήσει τον Πούτιν αμέσως μετά την εισβολή. Η πρώτη δήλωση του Μπένετ επιβεβαίωσε το δικαίωμα της Ουκρανίας στην κυριαρχία, αλλά δεν έκανε καμία αναφορά στη Ρωσία[11]. Μετά από πιέσεις των ΗΠΑ, ο υπουργός Εξωτερικών και πιο «κεντρώος» σιωνιστής Γιαΐρ Λάπιντ εξέδωσε την επίσημη, μισή καταδίκη, αλλά ο Μπένετ αρνήθηκε να αναφέρει τον Πούτιν ή τη Ρωσία σε επόμενες δηλώσεις και εξέδωσε απαίτηση προς τους υπουργούς του να μην λένε τίποτα[12], απέρριψε τις εκκλήσεις της Ουκρανίας για όπλα και υποσχέθηκε να εμποδίσει κάθε προσπάθεια των κρατών της Βαλτικής να στείλουν όπλα ισραηλινής κατασκευής στην Ουκρανία[13]. Ο εξίσου φασίστας υπουργός του Άβιγκντορ Λίμπερμαν αρνήθηκε αργότερα να καταδικάσει τη Ρωσία μετά τη σφαγή της Μπούτσα[14], ισχυριζόμενος ότι «υποστηρίζω πρώτα απ’ όλα τα ισραηλινά συμφέροντα». Το Ισραήλ εμπόδισε επίσης τις ΗΠΑ να παράσχουν την ισραηλινή τεχνολογία αντιπυραυλικής ασπίδας «σιδερένιος θόλος» στην Ουκρανία[15], την ώρα που οι ρωσικοί πύραυλοι αφανίζουν την Ουκρανία. Αφού η άρνηση του Ισραήλ να συνυπογράψει το αίτημα των ΗΠΑ να συνυπογράψει την κίνηση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ να καταθέσει πρόταση καταδίκης της Ρωσίας στη Γενική Συνέλευση προκάλεσε επιπλήξεις από την Ουάσινγκτον[16], το Ισραήλ ψήφισε υπέρ στη Γενική Συνέλευση, ο Μπένετ εξήγησε ότι η Ρωσία κατανοεί την αναγκαστική στάση του Ισραήλ και η Ρωσία επιβεβαίωσε ότι αυτό δεν θα επηρεάσει τη συνεργασία στη Συρία[17]. Όταν ο Λάπιντ αντικατέστησε τον Μπένετ στην πρωθυπουργία στα τέλη του έτους, ήταν πιο ανοιχτά επικριτικός απέναντι στη Ρωσία, αλλά αρνήθηκε την προμήθεια όπλων. Εν τω μεταξύ, η ακροδεξιά αντιπολίτευση του Νετανιάχου, το Λικούντ[18], πέρασε τη χρονιά επικρίνοντας την κυβέρνηση επειδή είπε οτιδήποτε, και στην πρώτη της δήλωση, η νέα κυβέρνηση Νετανιάχου υπόσχεται να «μιλήσει δημόσια λιγότερο» για την Ουκρανία[19].

Δεν πρόκειται για χώρες που έχουν τη δικαιολογία ότι είναι φτωχές και συνεπώς έχουν μικρή διαπραγματευτική δύναμη – το Ισραήλ είναι αναμφισβήτητα μια «βόρεια» οικονομία, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι πετρελαϊκές υπερδυνάμεις και η Τουρκία είναι μέλος του ΟΟΣΑ και, για την ακρίβεια, του ΝΑΤΟ. Οι ενέργειές τους είναι σαφώς επιλογές: αυτό σημαίνει ότι το Ισραήλ, η Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ και η Τουρκία αποτελούν μια «αντιαποικιακή» εμπροσθοφυλακή; Μαζί, μέσα στην ίδια την Ευρώπη, με το ακροδεξιό καθεστώς του Όρμπαν στην Ουγγαρία, τον καλύτερο φίλο του Πούτιν στο ΝΑΤΟ, που σχεδόν μόνος στην Ευρώπη αντιτίθεται στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και στα όπλα προς την Ουκρανία; Και όταν προσθέσουμε και άλλες χώρες που κυβερνώνται από ακροδεξιούς αντιδραστικούς, όπως ο Μόντι στην Ινδία και ο Μπολσονάρο στη Βραζιλία, οι οποίοι είναι σύμμαχοι τόσο των ΗΠΑ όσο και της Ρωσίας του Πούτιν, βλέπουμε ακόμη περισσότερο το πρόβλημα με την υποτιθέμενη «αντιιμπεριαλιστική» εξήγηση για την επιφυλακτικότητα απέναντι στη Ρωσία.

Ακούμε συχνά ότι, παρά τους αριθμούς στις ψηφοφορίες του ΟΗΕ, «η πλειοψηφία του κόσμου» απείχε και ως εκ τούτου αρνήθηκε να καταδικάσει τη Μόσχα, επειδή μεταξύ τους, η Κίνα και η Ινδία, αποτελούν τα δύο πέμπτα του κόσμου, οπότε αν προσθέσουμε και άλλες μεγάλες χώρες που απείχαν, όπως το Ιράν και το Πακιστάν, καθώς και τη Βραζιλία που, παρά την ψήφο υπέρ της καταδίκης, απέρριψε τις κυρώσεις, ενώ ο Μπολσονάρου δήλωσε τη «βαθιά αλληλεγγύη» του προς τη Ρωσία στη Μόσχα την παραμονή της εισβολής, καλύπτουμε περισσότερο από το μισό πληθυσμό του κόσμου.

Αλλά εδώ είναι που κορυφώνεται η ανοησία: καθώς το καθεστώς των μουλάδων στο Ιράν δολοφονεί καθημερινά εκατοντάδες γυναίκες και νέους που διαδηλώνουν στους δρόμους ενάντια στην τυραννία, μας ζητείται να υποθέσουμε ότι αυτοί που δολοφονούνται, βασανίζονται, καταπιέζονται βάναυσα, έχουν την ίδια γνώμη για την Ουκρανία με το καθεστώς που τους σκοτώνει. Ότι οι Ιρανοί Κούρδοι, Άραβες, Μπαλούχοι και άλλες καταπιεσμένες μειονότητες έχουν την ίδια άποψη με τους καταπιεστές τους. Ότι ο μουσουλμανικός πληθυσμός του Γκουτζαράτ πρέπει να έχει την ίδια άποψη με το ινδουιστικό-σοβινιστικό καθεστώς του Μόντι, όπου ο ίδιος ο Μόντι συμμετείχε στο τεράστιο πογκρόμ στην πολιτεία αυτή το 2002. Ότι οι καταπιεσμένες Ινδές γυναίκες, οι Νταλίτ και οι μειονότητες συμφωνούν με τις ψήφους του BJP στον ΟΗΕ, μαζί με τον μεγαλύτερο πληθυσμό του κόσμου που ζει σε απόλυτη φτώχεια – ναι, φυσικά, πρέπει να συμφωνούν με την ινδική μικροαστική τάξη που διακηρύσσει επιθετικά τις φιλο-Μοσχοβίτικες απόψεις της στο διαδίκτυο. Ότι τα εκατομμύρια στο Σιντζιάνγκ που υποφέρουν από το καθεστώς της Κίνας της αναγκαστικής αφομοίωσης και της πολιτιστικής γενοκτονίας πρέπει όλοι να συμφωνούν με το καθεστώς που τους το επιβάλλει, μαζί με τα εκατοντάδες εκατομμύρια του ανασφαλούς «περιπλανώμενου πληθυσμού των εκμεταλλευόμενων εργατών της Κίνας, πρέπει φυσικά να συμφωνούν με τους εκμεταλλευτές τους.

Η απόλυτη ηλιθιότητα τέτοιων εικασιών θα έπρεπε να προκαλεί την έκπληξη του καθενός. Το γεγονός ότι μια τέτοια ανάλυση χωρίς ταξικές διακρίσεις θα μπορούσε ποτέ να ληφθεί υπόψη από οποιονδήποτε που διεκδικεί αριστερή ή σοσιαλιστική πολιτική απλά υπογραμμίζει την ιδεολογική χρεοκοπία μεγάλου μέρους της Παλαιάς Αριστεράς (δηλαδή, τον εκφυλισμό αυτού που κάποτε ήταν η «Νέα Αριστερά»).

Αντίθετα, αυτό που έχουν κοινό αυτές οι χώρες και οι κυβερνήσεις –Κίνα, Ινδία, Βραζιλία, Νότια Αφρική, Ιράν, Τουρκία, Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Ισραήλ– είναι ο υποϊμπεριαλιστικός (ή σε ορισμένες περιπτώσεις αναμφισβήτητα ιμπεριαλιστικός) χαρακτήρας τους. Μακριά από το να αντανακλούν οι θέσεις τους για τον πόλεμο οποιαδήποτε «αντιαποικιακή» συνείδηση των λαών τους (ή να αντανακλούν στο ελάχιστο τους καταπιεσμένους και εκμεταλλευόμενους λαούς τους), αντανακλούν μάλλον τη γεωπολιτική τους τοποθέτηση, την παγκόσμια διαπραγματευτική τους θέση, μεταξύ του αμερικανικού, ευρωπαϊκού, ρωσικού και κινεζικού ιμπεριαλισμού, εκμεταλλευόμενοι τον πόλεμο για να διεκδικήσουν τα δικά τους υπο-ιμπεριαλιστικά συμφέροντα, την περιφερειακή τους επιρροή και τις κατακτήσεις τους, και την καταπιεστική τους κυριαρχία επί των εσωτερικών και τοπικών αποικιών.

Ναι: υπάρχει δυτική υποκρισία! Ναι, οι λαοί του κόσμου θυμούνται την αποικιοκρατία!

Εντάξει, αλλά δεν είναι κάποια από τα σημεία που διατυπώνονται έγκυρα από μόνα τους; Φυσικά, είναι αλήθεια ότι οι δυτικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις που υποστηρίζουν την αντίσταση της Ουκρανίας ενάντια στη ρωσική κατοχή είναι υποκριτικές. Καμία δεν έχει την ίδια άποψη όσον αφορά την επί δεκαετίες βάναυση και παράνομη κατοχή της Παλαιστίνης και του Γκολάν από το Ισραήλ και τη μαζική παραβίαση των πιο στοιχειωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Παλαιστινίων. Ενώ ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα μπορούσαν να ασκήσουν περισσότερη κριτική σε σύγκριση με την άνευ όρων και άκριτη υποστήριξη του Ισραήλ από τις ΗΠΑ, δεν υπάρχει ποτέ μια νύξη για κυρώσεις ή διακοπή των σχέσεων. Μπορούμε να αναφέρουμε οποιοδήποτε αριθμό άλλων παραδειγμάτων, όπως οι τερατώδεις βομβαρδισμοί της Σαουδικής Αραβίας στην Υεμένη, όπου οι δυτικές αντιδράσεις μπορεί ομοίως να κυμαίνονται από την καταδίκη έως την υποστήριξη, αλλά ακόμη και στις περιπτώσεις που καταδικάζονται περισσότερο, δεν υπάρχουν κυρώσεις.

Το ίδιο ισχύει και για τις προηγούμενες ενέργειες της Ρωσίας: ούτε η σφαγή των Τσετσένων από τον Πούτιν, ούτε οι φρικτοί βομβαρδισμοί νοσοκομείων, σχολείων, αγορών στη Συρία για λογαριασμό του καθεστώτος γενοκτονίας του Άσαντ, ούτε η προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, προκάλεσαν το είδος της αντίδρασης που βλέπουμε τώρα στην Ουκρανία.

Έπειτα, υπάρχουν συγκρούσεις στις οποίες σκοτώνεται τεράστιος αριθμός ανθρώπων, όπως η διετής γενοκτονική επίθεση της Αιθιοπίας και της Ερυθραίας στο Τιγκράι, που σκότωσε 600.000 ανθρώπους, την οποία τόσο οι δυτικές κυβερνήσεις όσο και τα μέσα ενημέρωσης αντιμετωπίζουν με πλήρη αδιαφορία. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι πολλοί Αφρικανοί θα είχαν προσβληθεί όταν η γαλλίδα υπουργός Εξωτερικών, Χρυσούλα Ζαχαροπούλου, ζήτησε «αλληλεγγύη από την Αφρική»[20] λόγω της «υπαρξιακής απειλής» της Ρωσίας για την Ευρώπη.

Και βέβαια, υπάρχει η πολύ διαφορετική αντιμετώπιση των εκατομμυρίων Ουκρανών προσφύγων στην Ευρώπη σε σύγκριση με εκείνη των προσφύγων από τη Συρία και από άλλες περιοχές της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής.

Με αυτή την έννοια μπορούμε να πούμε ότι οι Ουκρανοί είναι «τυχεροί» (αν μπορεί να χρησιμοποιηθεί τέτοιος όρος για έναν λαό που δέχεται εισβολή και βομβαρδισμούς) σε σύγκριση με άλλους όσον αφορά τη δυτική υποστήριξη. Οι δυτικές δυνάμεις ενεργούν με βάση τα δικά τους συμφέροντα, όπως ακριβώς και η Ρωσία, και αυτά σπάνια μπορεί να συμπίπτουν με τα συμφέροντα της δικαιοσύνης. Δεν φταίνε οι Ουκρανοί άνδρες, γυναίκες και παιδιά που βομβαρδίζονται και σκοτώνονται σε πολυκατοικίες για το γεγονός ότι η Δύση τους στηρίζει περισσότερο από άλλους αγώνες. Έχουν το δικαίωμα να αντιστέκονται και να λαμβάνουν βοήθεια από οπουδήποτε προσφέρεται, όπως όλοι οι λαοί που διεξάγουν απελευθερωτικούς και αντιστασιακούς πολέμους.

Αλλά το επιχείρημα ότι η απόρριψη της δυτικής υποκρισίας είναι ο λόγος για τη διφορούμενη στάση πολλών κυβερνήσεων στον Παγκόσμιο Νότο είναι πολύ προβληματικό. Πολλές από αυτές τις αμφιταλαντευόμενες κυβερνήσεις είναι βίαια καταπιεστικές, και δεν νοιάζονται πραγματικά καθόλου για τη δυτική υποκρισία ή τις υποτιθέμενες «αρχές»∙ συχνά είναι οι ίδιες πρωταγωνιστές της υποκρισίας. Στην πραγματικότητα, συχνά είναι οι ίδιες οι ωφελημένες από τη δυτική υποκρισία -όπως αυτές που μόλις αναφέρθηκαν παραπάνω, το Ισραήλ, η Σαουδική Αραβία, η Αιθιοπία- που είτε απείχαν, είτε απέρριψαν τις δυτικές κυρώσεις, είτε πραγματοποίησαν με άλλο τρόπο ενέργειες που στην πράξη ωφέλησαν τη Ρωσία∙ έχουν καλές σχέσεις και με τα δύο ιμπεριαλιστικά μπλοκ. Όσο για τον ισχυρισμό ότι η στάση τους αντανακλά τις «αντιιμπεριαλιστικές» απόψεις των λαών που καταπιέζουν, υπάρχει ελάχιστη ή καμία αντιστοιχία με τη λαϊκή γνώμη, όπως θα καταδειχθεί παρακάτω.

Ένας παρόμοιος ισχυρισμός είναι ότι οι διφορούμενες απόψεις ορισμένων κυβερνήσεων του Νότου αντανακλούν το αντιαποικιακό συναίσθημα: οι δυτικές κυβερνήσεις που τώρα υποστηρίζουν την αντίσταση της Ουκρανίας ενάντια στη ρωσική αποικιοκρατία ήταν προηγουμένως οι αποικιοκράτες που κυβερνούσαν τους λαούς του Νότου. Από μόνο του, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε συμπάθεια για τους Ουκρανούς που δίνουν τον ίδιο αντιαποικιακό αγώνα που έδωσαν και αυτοί κάποτε∙ αλλά δεδομένου ότι η ρωσική αποικιοκρατία επεκτάθηκε στη βόρεια Ευρασία και όχι στην Αφρική, τη νότια Ασία ή τη Λατινική Αμερική, όπου υπήρχαν άλλοι αποικιοκράτες κυβερνήτες, αυτό μπορεί να μην είναι τόσο προφανές για τους λαούς του Νότου. Αλλά και πάλι, η ιδέα ότι πολλά από αυτά τα αντιδραστικά, βίαια και φιλοϊμπεριαλιστικά καθεστώτα εκφράζουν αντιαποικιακές αρχές είναι γελοία.

Τι γίνεται με τους λαούς του Νότου;

Η ιδέα ότι οι απόψεις και οι ψήφοι στον ΟΗΕ της ομάδας των αντιδραστικών καθεστώτων που αναφέρονται παραπάνω αντιπροσωπεύουν τις απόψεις των ανθρώπων που καταπιέζουν είναι εξ ορισμού απίθανη, τουλάχιστον για όποιον κατανοεί την έννοια της ταξικής ανάλυσης. Ποια είναι η απόδειξη οποιασδήποτε αντιστοιχίας μεταξύ των πολιτικών αυτής της μειοψηφίας των κυβερνήσεων του Νότου και των υποτιθέμενων «αντιαποικιακών» απόψεων του λαού τους, οι οποίες υποτίθεται ότι εκφράζονται μέσω της υποστήριξης της αποικιοκρατικής εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία;

Βραζιλία

Ένα ενδιαφέρον μέρος για να ξεκινήσουμε μπορεί να είναι η Βραζιλία, δεδομένου ότι τόσο το απερχόμενο, ακροδεξιό καθεστώς Μπολσονάρου όσο και η επερχόμενη, σοφτ-αριστερή κυβέρνηση Λούλα, έχουν δείξει μεγάλη προτίμηση στον Πούτιν και την άποψη της Ρωσίας. Ο Μπολσονάρου ήταν πάντα ισχυρά σύμμαχος του Πούτιν (και του Τραμπ), βλέποντας τόσο έναν ιδεολογικό σύμμαχο όσο και έναν σημαντικό εμπορικό εταίρο. Την παραμονή της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο, ο Μπολσονάρου εμφανίστηκε στη Μόσχα για να δηλώσει τη «βαθιά αλληλεγγύη» του προς τη Ρωσία![21] Ενώ η κυβέρνησή του προχώρησε σε μια ψηφοφορία για την καταδίκη της εισβολής στη Γενική Συνέλευση, ο ίδιος ο Μπολσονάρου κατήγγειλε αυτή τη στάση[22] και υποστήριξε ότι οι Ουκρανοί «εμπιστεύτηκαν σε έναν κωμικό τη μοίρα ενός έθνους»[23]. Αργότερα, η Βραζιλία απείχε από την ψηφοφορία στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο για την καταδίκη των προσαρτήσεων[24]. Εν τω μεταξύ, καθώς η Δύση επέβαλε κυρώσεις στη Ρωσία, το εμπόριο Βραζιλίας-Ρωσίας εκτινάχθηκε[25]. Όσον αφορά τον Λούλα, επέκρινε την εισβολή της Ρωσίας, αλλά υποστήριξε ότι η Ουκρανία ήταν «εξίσου υπεύθυνη» με τη Ρωσία και ότι δεν είχε προσπαθήσει αρκετά να διαπραγματευτεί με τον επιτιθέμενο[26].

Ωστόσο, σύμφωνα με την «Morning Consult», «το ποσοστό των ενηλίκων της Βραζιλίας που έχουν θετική άποψη για τη Ρωσία έχει πέσει από 38% σε 13% από την προηγούμενη ημέρα της εισβολής της στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, ενώ το ποσοστό με δυσμενή άποψη έχει αυξηθεί από 28% σε 59%»[27]. Εν τω μεταξύ, το 62% των Βραζιλιάνων δηλώνει ότι τάσσεται στο πλευρό της Ουκρανίας, σε σύγκριση με το 6% που τάσσεται υπέρ της Ρωσίας[28]. Αυτό που υποδηλώνει αυτό είναι ακριβώς το αντίθετο της «πίεσης από τις μάζες» – τόσο ο Μπολσονάρου όσο και ο Λούλα, με διαφορετικές ιδεολογικές εμφάσεις, εκπροσωπούν τις απόψεις της υπο-ιμπεριαλιστικής άρχουσας ελίτ των BRICS και τον τρόπο με τον οποίο αυτή τοποθετείται στον κόσμο, και καθόλου τις απόψεις των βραζιλιάνικων μαζών.

Υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να πιστεύουμε ότι αυτό συμβαίνει σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική, «παρά» (λόγω;) των ισχυρών αντιιμπεριαλιστικών παραδόσεων σε ολόκληρη την περιοχή. Οι ευνοϊκές απόψεις για τη Ρωσία είναι υψηλότερες στο Μεξικό απ’ ό,τι στη Βραζιλία[29], ωστόσο μια δημοσκόπηση στα τέλη Φεβρουαρίου στο Μεξικό έδειξε ότι μόνο το 20% των Μεξικανών είχε ευνοϊκή άποψη για τον Πούτιν και το 60% δυσμενή[30].

putin zair

Ο Πούτιν και ο πρόσφατα ηττημένος Βραζιλιάνος ακροδεξιός ομοϊδεάτης Ζαΐρ Μπολσονάρου: Αληθινοί άνδρες σαν εμάς δεν θα επιτρέψουν στους «ομοφυλόφιλους» και τους «φιλελεύθερους» να μας εμποδίσουν να καταστρέψουμε την Ουκρανία και τον Αμαζόνιο

Νότια Αφρική

Από τη Βραζιλία, μπορούμε να μεταπηδήσουμε σε ένα άλλο στέλεχος των BRICS που απείχε από τα ψηφίσματα του ΟΗΕ που καταδικάζουν τη Ρωσία, δηλαδή τη Νότια Αφρική. Εξηγώντας την ψήφο της Νότιας Αφρικής, σχεδόν όλα τα άρθρα των μέσων ενημέρωσης στον κόσμο επεσήμαναν τους «παραδοσιακούς δεσμούς» μεταξύ του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου, το οποίο ηγήθηκε του αγώνα κατά του Απαρτχάιντ, και της Σοβιετικής Ένωσης, επισημαίνοντας τη σοβιετική υποστήριξη στον αγώνα. Ίσως η ψήφος της κυβέρνησης να αντανακλά αυτή τη λαϊκή αγάπη για τη Μόσχα λόγω αυτού του ιστορικού αγώνα; Λες και η Ρωσία του Πούτιν ήταν η Σοβιετική Ένωση∙ ο Πούτιν δεν το πιστεύει αυτό. Η Ουκρανία, φυσικά, ήταν επίσης στη Σοβιετική Ένωση.

Αλλά εδώ είναι το θέμα: σύμφωνα με μια έρευνα της Gallup σε Αφρικανούς σε 24 χώρες σχετικά με τη στάση τους απέναντι στη Ρωσία, η οποία διεξήχθη το 2021 (πριν από την εισβολή), μόνο το 30% των Νοτιοαφρικανών είχαν θετική άποψη για τη Ρωσία, το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό στην ήπειρο[31] (το χαμηλότερο ήταν στη Ζάμπια). Ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι οι χώρες στις οποίες οι άνθρωποι κατέγραψαν χαμηλότερη υποστήριξη για τη ρωσική ηγεσία ήταν κυρίως στην περιοχή της νότιας Αφρικής, π.χ. Τανζανία (32%), Ζιμπάμπουε (39%), Ναμίμπια (40%), Μοζαμβίκη (41%) – δηλαδή όλες οι χώρες που απείχαν και κυβερνώνται από καθεστώτα συνδεδεμένα με τους υποστηριζόμενους από τη Σοβιετική Ένωση αντιαποικιακούς αγώνες στις δεκαετίες του 1970 και 1980, οι οποίες συνδέονται με τον αγώνα κατά του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική. Ως εκ τούτου, εκεί όπου θα μπορούσαμε να περιμένουμε να δούμε την υψηλότερη υποστήριξη για τη Ρωσία με βάση αυτόν τον «αντιαποικιακό» λόγο, βλέπουμε τη χαμηλότερη – σε αντιδιαστολή, η υποστήριξη για τη ρωσική ηγεσία το 2021 κυμαινόταν σε μεγάλο βαθμό μεταξύ 50-70% σε όλη τη δυτική Αφρική.

Λάβετε υπόψη ότι όλα αυτά τα στοιχεία, υψηλά και χαμηλά, ήταν από το 2021∙ από τον Φεβρουάριο του 2022 καταγράφονται δραστικές μειώσεις της υποστήριξης προς τη Ρωσία σε κάθε μέρος του κόσμου. Ας έχουμε αυτό κατά νου αν το 30% εξακολουθεί να ακούγεται υψηλό. Αξίζει επίσης να έχουμε κατά νου ότι ενώ η αποδοχή της ρωσικής κυβέρνησης ήταν κατά μέσο όρο υψηλότερη στην Αφρική (42%) από ό,τι παγκοσμίως (33%), εντούτοις αυτό ήταν «χαμηλότερο από τα ποσοστά αποδοχής της ηγεσίας των ΗΠΑ (60%), της Κίνας (52%) και της Γερμανίας (49%)» – δεν είμαι σίγουρος πώς χωράει το τετράγωνο «αντιιμπεριαλιστικό» καρφί σε αυτή τη στρογγυλή τρύπα! Επίσης, αξιοσημείωτο είναι ότι ακόμη και το 42% της μέσης αποδοχής για τη Ρωσία το 2021 ήταν δραστικά μειωμένο από το 57% το 2011, στη δεκαετία που οι παγκόσμιες ιμπεριαλιστικές περιπέτειες της Ρωσίας έχουν γίνει πιο έντονες∙ μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι το 2022 δεν βοήθησε.

Τα στοιχεία αυτά σημαίνουν επίσης ότι, παρά τον υψηλότερο αφρικανικό μέσο όρο, το 30 τοις εκατό της έγκρισης στη Νότια Αφρική είναι χαμηλότερο από το 33 τοις εκατό του παγκόσμιου μέσου όρου.

Επομένως, θα πρέπει μάλλον να βγάλουμε το ίδιο συμπέρασμα για τη Νότια Αφρική όπως και για τη Βραζιλία: μακριά από το να αντιπροσωπεύει τις «αντιαποικιακές» και «αντι-απαρτχάιντ» μνήμες των μαζών, η ψήφος της κυβέρνησης ANC αντιπροσωπεύει, για άλλη μια φορά, τις απόψεις της υπο-ιμπεριαλιστικής άρχουσας ελίτ των BRICS και τον τρόπο με τον οποίο αυτή τοποθετείται στον κόσμο. Οι εργατικές τάξεις και οι φτωχοί σε όλες αυτές τις χώρες όπου τα καθεστώτα είναι πλέον κοντά στη Ρωσία –Νότια Αφρική, Ζιμπάμπουε, Ναμίμπια, Μοζαμβίκη κ.λπ.– υφίστανται βάναυση εκμετάλλευση από τις καπιταλιστικές τάξεις που προέκυψαν από το ANC, το ZANU-PF, το Frelimo, τη SWAPO, την MPLA κ.λπ. Προφανώς μοιράζονται ελάχιστα από άποψη αντιλήψεων με το υποϊμπεριαλιστικό νοτιοαφρικανικό ή τα άλλα νεοαποικιακά καθεστώτα που είναι δεμένα με τον νοτιοαφρικανικό, ρωσικό, κινεζικό –και δυτικό– ιμπεριαλισμό.

Δυτική και βόρεια Αφρική

Τι γίνεται με την υψηλότερη αποδοχή της ρωσικής ηγεσίας στη δυτική Αφρική; Σύμφωνα με τον Eric Draitser, η Ρωσία κέρδισε υποστήριξη σε τμήματα της Δυτικής Αφρικής, καθώς κινήθηκε τα τελευταία χρόνια και εκτόπισε τον γαλλικό ιμπεριαλισμό από τον κυρίαρχο ρόλο του εκεί[32]. Αυτό μπορεί κάλλιστα να είναι αλήθεια. Σύμφωνα με την έρευνα του Gallup, το 84% των ανθρώπων στο Μάλι εμπιστεύονταν τη Ρωσία το 2021∙ ενώ οι δημοσκοπήσεις υπό στρατιωτικές δικτατορίες είναι εξαιρετικά ύποπτες, είναι πολύ πιθανό το ποσοστό να ήταν στην πραγματικότητα στο υψηλότερο άκρο, ίσως όπως η πιο ρεαλιστική κλίμακα του 50-70% (όπως στη Γουινέα, το Καμερούν, το Κονγκό, τη Νιγηρία, την Μπουρκίνα Φάσο κ.λπ.). Μήπως η αποχή του Μάλι, καθώς και εκείνη της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας (ΚΑΔ) και μερικών άλλων κρατών της Δυτικής Αφρικής (Γουινέα, Τόγκο), αποτελούσαν την πρωτοπορία του αντιαποικιοκρατισμού και αυτό το μεγάλο κύμα υποστήριξης της Ρωσίας που αντικατέστησε τη Γαλλία;

Το πρόβλημα με την αντικατάσταση μιας ιμπεριαλιστικής χώρας από μια άλλη είναι ότι το αρχικό καλωσόρισμα μπορεί εύκολα να γίνει το αντίθετό της, όταν η νέα δύναμη ενεργεί το ίδιο ή και χειρότερα. Στην περίπτωση του Μάλι και της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας (ΚΑΔ) ειδικότερα, το γεγονός ότι αυτή η έρευνα έγινε πριν από το 2022 δεν αφορά μόνο την παγκόσμια κατάρρευση της υποστήριξης προς τη Ρωσία μετά την εισβολή της∙ αφορά επίσης τις υποστηριζόμενες από τη Ρωσία δικτατορίες που θα δείξουν τα φρικτά κτηνώδη δόντια τους το 2022.

Τον περασμένο Νοέμβριο, η ομάδα «All Eyes on Wagner» συνέδεσε τη ρωσική παραστρατιωτική δύναμη Wagner που δρα στο Μάλι με τουλάχιστον 23 περιστατικά παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μετά το πραξικόπημα του 2020[33], αλλά οι μεγαλύτερες σφαγές έλαβαν χώρα τον Μάρτιο του 2022, όταν ο στρατός του Μάλι, υποστηριζόμενος από τη Wagner, εκτέλεσε περίπου 300 αμάχους σε μικρές ομάδες επί αρκετές ημέρες στην πόλη Μούρα[34].

Αντίστοιχα, στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία (ΚΑΔ), μισθοφόροι της Wagner «που επιστρατεύτηκαν για την αντιμετώπιση των ανταρτών από το 2018 έχουν απαγάγει, βασανίσει και σκοτώσει ανθρώπους σε “απρόσκοπτη και ατιμώρητη” βάση»[35], σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ, η οποία ισχυρίζεται επίσης ότι μια ρωσική εταιρεία που συνδέεται με τη Wagner «εξασφάλισε άδειες εξόρυξης χρυσού και διαμαντιών»[36]. Αλλά και πάλι, ήταν τον Μάρτιο του 2022 που η κτηνωδία κορυφώθηκε, όταν μισθοφόροι της Wagner στην ΚΑΔ πραγματοποίησαν μια σειρά σφαγών γύρω από τον χώρο ενός ορυχείου χρυσού στην περιοχή Αντάχα, σκοτώνοντας περισσότερους από 100 μεταλλωρύχους χρυσού από το Σουδάν, το Τσαντ, τον Νίγηρα και την ΚΑΔ[37].

Η Wagner άρχισε να δραστηριοποιείται στην Αφρική το 2017, προσκεκλημένη αρχικά από τον Σουδανό τύραννο Ομάρ αλ Μπασίρ, ο οποίος είπε στον Πούτιν ότι το Σουδάν ήταν το «κλειδί της Ρωσίας για την Αφρική».[38] Στο Σουδάν, η Wagner εξασφάλισε παραχωρήσεις για την εξόρυξη χρυσού και η επικερδής αυτή επιχείρηση εξαπλώθηκε στη συνέχεια και σε άλλες χώρες της περιοχής. Αυτό οδήγησε σε σκληρό ανταγωνισμό με τον γαλλικό ιμπεριαλισμό στη δυτική Αφρική, αλλά η ανάγκη της Ρωσίας για χρυσό αυξήθηκε σημαντικά μετά την εισβολή της στην Ουκρανία και την επιβολή των δυτικών κυρώσεων, πιθανός παράγοντας για την έξαρση της βίαιης καταστολής.

Αναρωτιέται κανείς τι θα σκέφτονταν οι σφαγμένοι χωρικοί και οι εργάτες εξόρυξης χρυσού για τους ισχυρισμούς που κυκλοφορούν στη δυτική αριστερά ότι οι ψήφοι αποχής κατά την ψηφοφορία στον ΟΗΕ από τους δικτάτορες που κυβέρνησαν με τη ρωσική υποστήριξη στο Μάλι, την ΚΑΔ και το Σουδάν αντιπροσώπευαν τις «αντιαποικιακές» τους απόψεις ή απλώς τις απόψεις αυτών των δικτατόρων που κυβερνούν τις ρωσικές νεοαποικίες μέσω των συνδεδεμένων με τους Ναζί ληστών και δολοφόνων της Wagner;

Εν τω μεταξύ, μια άλλη κυβέρνηση που απείχε δύο φορές από αυτές τις ψηφοφορίες του ΟΗΕ είναι αυτή της Αιθιοπίας, η οποία διεξάγει εδώ και δύο χρόνια έναν γενοκτονικό πόλεμο εναντίον του λαού του Τιγκράι, σκοτώνοντας περίπου 600.000 ανθρώπους[39], ένα φρικτό έγκλημα που αγνοείται από τον κόσμο. Η αποχή της που σηματοδοτεί επίσης έναν φιλορωσικό προσανατολισμό, είναι πραγματικά η φωνή της αντιαποικιακής απελευθέρωσης; Όταν το καθεστώς έχει επίσης «κατά τα φαινόμενα άνευ όρων αμερικανικό έπαινο και υποστήριξη»[40]; Ρώτησε κανείς αν τα θύματά του είχαν δικαίωμα ψήφου για την ψήφο των δολοφόνων τους στον ΟΗΕ; Και ο σύμμαχός της, η δικτατορία της Ερυθραίας, την οποία το αιθιοπικό καθεστώς κάλεσε στη χώρα του να το βοηθήσει να σκοτώσει τους δικούς του πολίτες της Τιγκράγια, επειδή ήξερε ότι θα το έκανε με εκδίκηση, είναι το μόνο αφρικανικό κράτος που ψήφισε πραγματικά κατά του ψηφίσματος του ΟΗΕ τον Φεβρουάριο∙ δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η μόνη χώρα που δηλώνει 100% στο ρωσικό στρατόπεδο θεωρείται ευρέως ως μία από τις χειρότερες δικτατορίες του κόσμου[41], μια δικτατορία ενός ανδρός του προέδρου Ισάιας Αφεουέρκι, «που υποβάλλει τον πληθυσμό της σε εκτεταμένη καταναγκαστική εργασία και επιστράτευση... χωρίς νομοθετικό σώμα, χωρίς ανεξάρτητες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών ή μέσα ενημέρωσης και χωρίς ανεξάρτητη δικαιοσύνη», όπου δεν έχουν διεξαχθεί ποτέ εκλογές μετά την ανεξαρτησία του 1993.

Στην πραγματικότητα, αν και μπορεί να είναι λίγο τραβηγμένος από τα μαλλιά, ο ισχυρισμός του άρθρου αυτού του Conversation[42] –ότι η μειοψηφία των αφρικανικών κρατών που απείχαν από την καταδίκη της ρωσικής εισβολής ή των προσαρτήσεων είναι σε μεγάλο βαθμό δικτατορικά καθεστώτα (με εξαίρεση τη Νότια Αφρική), δηλαδή τα καθεστώτα που είναι πιο απομακρυσμένα από οποιαδήποτε λαϊκή πίεση, και αντίστροφα– δεν απέχει πολύ από την αλήθεια. Σίγουρα υπάρχουν εξαιρέσεις - η αιματηρή δικτατορία της Αιγύπτου Αλ Σίσι ψήφισε με την πλειοψηφία, αλλά στην πραγματικότητα ανήκει στο ίδιο στρατόπεδο με τους Σαουδάραβες και τα Εμιράτα συμμάχους της, δηλαδή έκανε τη «σωστή» ψήφο της Ουάσινγκτον, ενώ έκανε τα πάντα για να διατηρήσει τους δεσμούς της με τη Μόσχα∙ μάλιστα, τον Ιούλιο ξεκίνησε η από καιρό προγραμματισμένη κατασκευή του πρώτου πυρηνικού εργοστασίου της Αιγύπτου από τη Ρωσία[43].

Ινδία

Όπως γνωρίζουμε, η Ινδία του Μόντι, η οποία έχει στενούς δεσμούς τόσο με τη Ρωσία του Πούτιν όσο και με τις ΗΠΑ –θεωρώντας ως κύριο αντίπαλό της την Κίνα– απείχε από την ψηφοφορία για τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με τη Ρωσία. Για τον Μόντι, αυτό δεν αφορά μόνο τους παραδοσιακούς δεσμούς Ρωσίας-Ινδίας, το παιχνίδι της Ρωσίας με την Κίνα και, για άλλη μια φορά, την παγκόσμια τοποθέτηση μιας υπο-ιμπεριαλιστικής αστικής τάξης των BRICS, αλλά –όπως και με τον Μπολσονάρο στη Βραζιλία–βαθιά ιδεολογικό, καθώς το BJP του Μόντι με τις αντιλήψεις της ινδουιστικής ανωτερότητας είναι στενά ευθυγραμμισμένο με την ακροδεξιά διεθνή του Πούτιν.

Putin hugs with far right chauvinist Indian co thinker Narendra Modi

Ο Πούτιν αγκαλιάζεται με τον ακροδεξιό σοβινιστή Ινδό ομοϊδεάτη Ναρέντρα Μόντι: φιλικός ανταγωνισμός για την οικοδόμηση αυτοκρατοριών. Ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» που επινόησε ο Τζορτζ Μπους ήταν πραγματικά χρήσιμος για όλλα αυτά.

Αυτή η ιδεολογική δέσμευση έναντι της Ρωσίας εδραιώνεται περισσότερο όσο πιο δεξιά πηγαίνει κανείς. Λίγο μετά την έναρξη της εισβολής, μέλη της ακροδεξιάς Χιντού Σένα διαδήλωσαν υπέρ του Πούτιν και της εισβολής[44]. Οι διαδηλωτές κρατούσαν πλακάτ που έγραφαν «Ρωσία, εσύ πολεμάς, εμείς είμαστε μαζί σου» και ορισμένοι ζητούσαν μια «αδιαίρετη Ρωσία». Ο πρόεδρος της Χιντού Σένα, ο Βισνού Γκούπτα, υποστήριξε ακόμη και ότι η Ινδία πρέπει στείλει στρατεύματα (to put boots on the ground) για να υποστηρίξει τη Ρωσία. Πράγματι, η έννοια του «Άχαντ Μπαράτ», «η οποία οραματίζεται ολόκληρη την ινδική υποήπειρο, που εκτείνεται από το Αφγανιστάν έως τη Μιανμάρ, να ανήκει σε ένα ενιαίο, “αδιαίρετο” έθνος με την Ινδία στον πυρήνα του»[45], υποστηρίζεται από πολλούς στην ακροδεξιά ινδουιστική σοβινιστική παράταξη, θυμίζοντας έντονα τις απόψεις των Πουτινικών και Ντουγκινικών ότι τα πρώην τμήματα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας ανήκουν όλα στη Ρωσία.

Ως επικεφαλής ενός καθεστώτος ινδουιστικής υπεροχής που έχει ασκήσει ανοιχτή βία κατά των Ινδών μουσουλμάνων και ενός βαθιά κοινωνικά σοβινιστικού καθεστώτος σε μια χώρα όπου οι δισεκατομμυριούχοι φυτρώνουν σήμερα σαν τα δέντρα, ενώ η Ινδία διαθέτει τον μεγαλύτερο αριθμό απόλυτα φτωχών στον κόσμο, είναι σίγουρα εκπληκτικό το γεγονός ότι πολλοί «αριστεροί» και ακόμη και «σοσιαλιστές» θα ισχυρίζονταν ότι η φιλοπουτινική πολιτική του Μόντι είναι κατά κάποιο τρόπο αντιπροσωπευτική των αντιαποικιακών παραδόσεων των βάναυσα καταπιεσμένων και εξαθλιωμένων υπηκόων του Μόντι. «Το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου» απείχε, ακούμε, όχι μόνο από τους κοινούς ανίδεους φιλελεύθερους, αλλά και από όσους δηλώνουν ότι κάνουν ταξική ανάλυση, επειδή μεταξύ τους η Ινδία και η Κίνα αποτελούν ήδη τα δύο πέμπτα του κόσμου!

Είναι κάπως δύσκολο να διακρίνει κανείς τις απόψεις των Ινδών για τη σύγκρουση, και σε μια τόσο μεγάλη και ποικιλόμορφη χώρα η πιθανότητα οι δημοσκοπήσεις να αποτυπώσουν αρκετά σημαντικά στοιχεία είναι μικρή. Από ό,τι έχουμε όμως, μια δημοσκόπηση της Ipsos που διεξήχθη τον Μάιο διαπίστωσε ότι, αφενός, 6 στους 10 Ινδούς υποστήριζαν τη διατήρηση των σχέσεων της Ινδίας με τη Ρωσία και ήταν αντίθετοι με την επιβολή οικονομικών κυρώσεων από την Ινδία, ωστόσο η ίδια δημοσκόπηση διαπίστωσε ότι το 77% των Ινδών πίστευε ότι οι οικονομικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν από άλλους ήταν «μια αποτελεσματική τακτική για να σταματήσει ο πόλεμος» και 7 στους 10 πιστεύουν ότι «το να μην κάνουμε τίποτα στην Ουκρανία θα ενθαρρύνει τη Ρωσία να μεταφέρει τον πόλεμο στην υπόλοιπη Ευρώπη και την Ασία»[46]. Σε μια έρευνα της Blackbox Research τον Μάρτιο, μόνο το 4% των Ινδών ερωτηθέντων δήλωσε ότι έχει θετική εικόνα για τη Μόσχα (και μόνο το 8% στην Κίνα) και το 91% στην Ινδία δήλωσε ότι υποστηρίζει ή συμπαθεί την Ουκρανία[47] (σε σύγκριση με το επίσης εκπληκτικά υψηλό 71% στην Κίνα). Περίπου το 60 τοις εκατό των Ινδών κατηγόρησε τη Ρωσία για τη σύγκρουση, αν και μόνο το 10 τοις εκατό στην Κίνα το έκανε.

Αν και είναι δύσκολο να γνωρίζουμε τι αποδεικνύουν όλες αυτές οι δημοσκοπήσεις, στην πραγματικότητα υποδηλώνουν ότι, παρά την αμφιθυμία, οι Ινδοί είναι συνολικά πιο επικριτικοί απέναντι στη Ρωσία και πιο συμπαθείς προς την Ουκρανία απ’ ό,τι το καθεστώς Μόντι. Εκεί όπου η υποστήριξη προς τη Ρωσία και τη θέση της κυβέρνησης φαίνεται να είναι προφανώς ισχυρή είναι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης[48], που πιθανώς αντιπροσωπεύουν σε μεγάλο βαθμό τις απόψεις της ανώτερης μεσαίας τάξης των Ινδών. Είναι ενδιαφέρον να δούμε σε τι βασίζονται οι απόψεις τους∙ αλλά σε αυτή την ανάλυση, η «αντιαποικιοκρατική συνείδηση» δεν αναφέρεται καν[49]. Αντίθετα, όλα αφορούν τους «ιστορικούς δεσμούς» μεταξύ της Ινδίας και της Ρωσίας (δηλαδή, απροκάλυπτη γεωπολιτική), το γεγονός ότι η Ρωσία είναι ο κύριος προμηθευτής όπλων της Ινδίας, και προκειμένου να σταματήσει η Ρωσία να στρέφεται υπερβολικά προς την Κίνα[50], την οποία η Ινδία θεωρεί ως τον κύριο υπο-ιμπεριαλιστικό της αντίπαλο[51], παρά το γεγονός ότι και οι δύο ανήκουν στο πλαίσιο των «BRICS». Και όλες οι ποσότητες προηγμένου οπλισμού που αγοράζει η Ινδία από τη Ρωσία δεν αποσκοπούν στην καταπολέμηση της ... βρετανικής αποικιοκρατίας, αλλά της Κίνας, του Πακιστάν, των κατεχομένων Κασμίριων και ούτω καθεξής.

Πόσο ειρωνικό είναι το γεγονός ότι η φιλορωσική θέση της Ινδίας για τον πόλεμο θα μπορούσε να θεωρηθεί μέρος μιας «αντιαποικιακής» ή «αντιιμπεριαλιστικής» θέσης, όταν ο ρωσικός οπλισμός, αν έχει στόχο την Κίνα, γίνεται στο πλαίσιο της αντι-κινεζικής «τετραμερούς» συμμαχίας της Ινδίας με τις ΗΠΑ, την Αυστραλία και την Ιαπωνία.

Κίνα

Όπως σημειώθηκε παραπάνω, «μεταξύ τους η Ινδία και η Κίνα αποτελούν ήδη τα δύο πέμπτα του κόσμου» είναι ένα μιμίδιο της χίπστερ-αριστεράς που υπονοεί ότι οι αποχές των καθεστώτων BJP και ΚΚΚ αντιπροσωπεύουν το σύνολο των εκμεταλλευόμενων και καταπιεσμένων πληθυσμών τους.

Όπως και στην περίπτωση της Ινδίας, δεν θέλουμε να δίνουμε μεγάλη σημασία σε έρευνες σχετικά μικρού αριθμού ανθρώπων σε μια χώρα 1,4 δισεκατομμυρίων∙ και στην περίπτωση της Κίνας, η διάκριση των λαϊκών απόψεων δυσχεραίνεται από το σχεδόν απόλυτο μονοπώλιο του καθεστώτος στα μέσα ενημέρωσης – συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών μέσων ενημέρωσης∙ εκτός από τη Βόρεια Κορέα, λίγες χώρες στον κόσμο είναι τόσο αποτελεσματικές στην καταστολή των ανεξάρτητων κοινωνικών μέσων ενημέρωσης όσο η Κίνα.

Η έρευνα της Blackbox που αναφέρθηκε παραπάνω για την Ινδία περιέχει επίσης κάποιες εικαζόμενες απόψεις από την Κίνα. Η έρευνα διαπίστωσε ότι μόλις το 8% των ερωτηθέντων είχε θετική εικόνα για τη Μόσχα και ένα εκπληκτικά υψηλό ποσοστό 71% στην Κίνα δήλωσε ότι υποστήριζε ή συμπαθούσε την Ουκρανία[52]∙ από την άλλη πλευρά, μόνο το 10% των Κινέζων ερωτηθέντων κατηγόρησε τη Ρωσία για τη σύγκρουση, ποσοστό δραματικά χαμηλότερο από ό,τι στην Ινδία. Το πώς πρέπει να ερμηνεύσουμε αυτή την αντίφαση είναι ασαφές, ιδίως με δεδομένο το πλαίσιο που σημειώθηκε παραπάνω, αλλά μπορούμε να καταλήξουμε σε ορισμένα γενικά σημεία.

Πρώτον, θα ήταν λογικό να υποθέσουμε ότι οι αποικιοκρατούμενες μάζες του Θιβέτ ή ο σε μεγάλο βαθμό μουσουλμανικός, τουρκικός ουιγούρικος πληθυσμός της Σιν Τζιανγκ, όπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι υπόκεινται σε εγκλεισμό σε εγκαταστάσεις καταναγκαστικής αφομοίωσης, είναι πιθανό να έχουν παρόμοιες απόψεις με το καθεστώς των Χαν σοβινιστών; Σε μια χώρα που σήμερα διαθέτει 1.185 δισεκατομμυριούχους[53], περισσότερους από τις ΗΠΑ, όπου «η καθαρή περιουσία των 153 μελών του κινεζικού κοινοβουλίου και του συμβουλευτικού του οργάνου που η ίδια θεωρεί «υπερπλούσιους» ανέρχεται σε 650 δισεκατομμύρια δολάρια»[54], πόσο πιθανό είναι ο βάναυσα εκμεταλλευόμενος, μόνιμα ανασφαλής, περιπλανώμενος πληθυσμός των μεταναστών εργατών που μετακινούνται από την ύπαιθρο στην πόλη και πάλι στην ύπαιθρο –το ένα πέμπτο του πληθυσμού της Κίνας[55], στις πλάτες του οποίου οικοδομήθηκε το «θαύμα» της Κίνας– να τείνει να συμφωνήσει με τους εκμεταλλευτές του; Ή ότι η γραφειοκρατία του ΚΚΚ θα «αντανακλούσε» τις απόψεις του;

Δεύτερον, πιστεύει κανείς πραγματικά ότι η πολιτική της Κίνας –από τη μια, απέχοντας από τις ψηφοφορίες του ΟΗΕ και κατηγορώντας το «ΝΑΤΟ», από την άλλη, στέλνοντας συνεχώς αιχμηρά μηνύματα ότι «η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα όλων των χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας, πρέπει να είναι σεβαστές»[56]– «αντανακλά» κάτι άλλο από την πολιτική μιας νέας διεκδικητικής ιμπεριαλιστικής δύναμης; Στο πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό μετά την πανδημία, στο Καζακστάν –μια πρώην σοβιετική δημοκρατία με μεγάλη ρωσική μειονότητα– ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ προσέφερε «ισχυρή υποστήριξη στο Καζακστάν για την προστασία της ανεξαρτησίας, της κυριαρχίας και της εδαφικής του ακεραιότητας»[57]. Παρά τη ρωσική «συμμαχία», η Ρωσία είναι αναπόφευκτα επίσης ένας ιμπεριαλιστικός αντίπαλος και η Κίνα προτιμά τη Ρωσία στη θέση του υποτελούς παρά του ισότιμου[58], μια θέση που ο Πούτιν την προσέφερε στο πιάτο με την καταστροφική εισβολή του στην Ουκρανία. Το Καζακστάν και τα άλλα κράτη της κεντρικής Ασίας βλέπουν πλέον την Κίνα, αντί της Ρωσίας, ως βασικό εγγυητή της ασφάλειάς τους. Το μεγάλο πραξικόπημα του Σι, η πολυδάπανη κρατική επίσκεψη στη Σαουδική Αραβία τον Δεκέμβριο, κατά τη διάρκεια της οποίας οι δύο χώρες υπέγραψαν μια «συνολική συμφωνία στρατηγικής εταιρικής σχέσης»[59] και κινεζικές και σαουδαραβικές επιχειρήσεις υπέγραψαν 34 επενδυτικές συμφωνίες, αντιπροσώπευε μια σημαντική κίνηση σε παραδοσιακά αμερικανικά και πιο πρόσφατα ρωσικά χωράφια∙ η Κίνα είχε αρκετή αυτοπεποίθηση για να δηλώσει ότι υποστηρίζει τις κυρίαρχες θέσεις των Αράβων του Κόλπου έναντι τόσο των ισραηλινών όσο και των ιρανικών θέσεων[60], ενώ δεν περίμενε κανένα πρόβλημα με τις ισχυρές σχέσεις της και με τα δύο αυτά κράτη. Ο Σι δήλωσε ότι η επίσκεψη αποτέλεσε «καθοριστικό γεγονός στην ιστορία των κινεζοαραβικών σχέσεων»[61]. Εν τω μεταξύ, με την εισβολή του Πούτιν να οδηγεί στη ρήξη των τεράστιων ρωσο-γερμανικών οικονομικών σχέσεων και την κατάρρευση του Nordstream, η Γερμανία άνοιξε το δρόμο για έναν μεγάλο κινεζικό ναυτιλιακό όμιλο να αγοράσει μεγάλο μερίδιο στο στρατηγικό λιμάνι του Αμβούργου[62].

Θα ήταν παράτολμο να συγχέουμε τις σαφείς και διεκδικητικές πολιτικές επιλογές μιας ανερχόμενης ιμπεριαλιστικής δύναμης με κάποιο είδος «αντιαποικιακής» συνείδησης του «ενός πέμπτου του παγκόσμιου πληθυσμού».

iran chinaΣι Τζινπίνγκ και Μοχάμμεντ μπιν Σαλμάν: Στρατηγική εταιρική σχέση για τον αντιιμπεριαλισμό ... γράψε λάθος ...

Ιράν

Το καθεστώς των μουλάδων στο Ιράν, όπως και η Κίνα, απείχε σταθερά από τα ψηφίσματα του ΟΗΕ που καταδικάζουν τη Ρωσία, ενώ ταυτόχρονα απέφυγε να υποστηρίξει την εισβολή, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με το δόγμα του Ιράν ότι δήθεν είναι κατά των εισβολών (μετά την εμπειρία του από την εισβολή του Ιράκ), ειδικά όταν εμπλέκονται «μεγάλες δυνάμεις», λόγω της δικής του εμπειρίας από την επιβολή κυρώσεων από τις ΗΠΑ. Μπορούμε να αφήσουμε στην άκρη την προφανή υποκρισία εδώ, δηλαδή, τις μαζικές επεμβάσεις του Ιράν στο Ιράκ και ειδικά στη Συρία, υποστηρίζοντας το γενοκτονικό καθεστώς του Άσαντ, επειδή αυτό «εξηγείται» ως «υπεράσπιση της Συρίας», ενώ μια κραυγαλέα εισβολή δεν μπορεί να εξηγηθεί έτσι.

Σε αντίθεση με την Κίνα, ωστόσο, το Ιράν έχει εμπλακεί πιο άμεσα στο πλευρό της Ρωσίας στη δολοφονία Ουκρανών αμάχων με την προμήθεια δολοφονικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών στη Ρωσία.

Μπορεί η θέση του Ιράν να εξηγηθεί ως αντανάκλαση της «αντιιμπεριαλιστικής συνείδησης» των ιρανικών μαζών, λόγω δεκαετιών αμερικανικού εκφοβισμού; Με άλλα λόγια, «αντανακλά» η θέση της αιμοσταγούς μουλοκρατίας τις απόψεις του απλού ιρανικού λαού, όπως η νεολαία και οι γυναίκες που βρίσκονται εδώ και μήνες στους δρόμους διαδηλώνοντας κατά της αντιδραστικής δικτατορίας και τους οποίους το καθεστώς πυροβολεί και κρεμάει; Πόσο πιθανή είναι μια τέτοια σκέψη, τουλάχιστον για οποιονδήποτε έχει μια ιδέα ταξικής ανάλυσης;

Όχι πολύ, φαίνεται. Σύμφωνα με δημοσκόπηση του Κέντρου Διεθνών Σπουδών και Μελετών Ασφάλειας στο Μέριλαντ (CISSM) και της IranPoll σε 1014 άτομα τον Ιούνιο-Ιούλιο, μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής, οι θετικές απόψεις για τη Ρωσία έχουν μειωθεί από μια μικρή πλειοψηφία 56% σε μια μειοψηφία 40%, ενώ οι αρνητικές απόψεις για τη Ρωσία έχουν εκτοξευθεί από 42% σε 57%, συμπεριλαμβανομένου του 32% που έχει πλέον «πολύ αρνητική άποψη»[63]. Αυτό δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ότι έρχεται σε αντίθεση με το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία εξακολουθεί να έχει εξαιρετικά δυσμενή άποψη για τις ΗΠΑ. Ενώ το 28% επέλεξε την επικρατούσα θέση ότι η Ρωσία ενήργησε σε νόμιμη αυτοάμυνα, ο διπλάσιος αριθμός, μια σαφής πλειοψηφία 55%, επέλεξε τη θέση ότι η Ρωσία παραβιάζει την αρχή ότι καμία χώρα δεν πρέπει να εισβάλλει σε άλλη[64]. Συγκεκριμένα για το ποιος ευθύνεται για τον πόλεμο, η Ρωσία και η Δύση αναδείχθηκαν περίπου ισοδύναμα, ενώ πολύ λίγοι κατηγόρησαν την Ουκρανία.

Η επέμβαση του Ιράν μέσω των μη επανδρωμένων αεροσκαφών-φονιάδων έρχεται έτσι σε αντίθεση με τη συντριπτική πλειοψηφία της ιρανικής κοινής γνώμης και έχει οδηγήσει ακόμη και σε επικρίσεις υψηλού επιπέδου, με τριάντα πέντε πρώην Ιρανούς διπλωμάτες να απευθύνουν έκκληση προς το Ιράν να δηλώσει ουδετερότητα και να επικρίνουν έντονα την επέμβαση αυτή[65]. Το ίδιο το Ιράν ισχυρίζεται ότι τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που χρησιμοποιεί η Ρωσία στάλθηκαν πριν από την έναρξη του πολέμου, και ισχυρίζεται ότι δεν έχει στείλει νέα μη επανδρωμένα αεροσκάφη από τότε – όποια και αν είναι η αλήθεια, δείχνει πόσο δύσκολη είναι η πραγματική θέση του Ιράν.

Μακριά από το να αντιπροσωπεύει τη «λαϊκή αντιιμπεριαλιστική γνώμη», η φιλορωσική παρέμβαση του Ιράν είναι μια στρατηγική υψηλού κινδύνου που υιοθετήθηκε από μια υπο-ιμπεριαλιστική δύναμη. Όπως η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία, η Αίγυπτος, η Ινδονησία και η Αργεντινή, το Ιράν είναι υποψήφιο κράτος των BRICS και λειτουργεί μέσα σε αυτό το πλαίσιο υπο-ιμπεριαλιστικής αντιπαλότητας. Το Ιράν ελπίζει να στρέψει τη Ρωσία στο πλευρό του στον σκιώδη πόλεμο με το Ισραήλ στη Συρία∙ εδώ και χρόνια, η Ρωσία, η οποία διαχειρίζεται το αντιαεροπορικό σύστημα του Άσαντ, επιτρέπει στο Ισραήλ να βομβαρδίζει θέσεις του Ιράν και της Χεζμπολάχ, αρκεί να αποφεύγει να πλήξει το συριακό καθεστώς. Η Ρωσία, από την πλευρά της, αποδεχόμενη τα ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη, κινδυνεύει να μετακινήσει το Ισραήλ σε μια φιλοουκρανική θέση.

Ωστόσο, μέχρι σήμερα, καμία από τις δύο αλλαγές δεν έχει συμβεί. Αντιθέτως, επικαλούμενη τις στρατιωτικές ανάγκες της στην Ουκρανία, η Ρωσία απέσυρε τον Αύγουστο το αντιαεροπορικό της σύστημα S-300 από τη Συρία[66], αφήνοντας φαινομενικά το πεδίο ακόμη πιο ανοιχτό στις ισραηλινές βόμβες, ενώ φέρεται επίσης να απαιτεί από τις ιρανικές δυνάμεις να εγκαταλείψουν τη δυτική Συρία[67] (δηλαδή την πλευρά που βρίσκεται πιο κοντά στο Ισραήλ). Ωστόσο, οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί έχουν μειωθεί αισθητά τους τελευταίους μήνες, μετά την υπογραφή της συμφωνίας για την οριοθέτηση του φυσικού αερίου της Μεσογείου με την κυβέρνηση του Λιβάνου στην οποία συμμετέχει και η Χεζμπολάχ. Και δεν υπάρχουν ακόμη σημάδια αλλαγής της ισραηλινής θέσης, με το Ισραήλ να απέχει από ένα ψήφισμα του ΟΗΕ που ζητούσε ρωσικές αποζημιώσεις στην Ουκρανία[68], και την Ουκρανία να ψηφίζει υπέρ των αντι-ισραηλινών και φιλο-παλαιστινιακών ψηφισμάτων του ΟΗΕ αμέτρητες φορές το τελευταίο διάστημα[69].

Όποια και αν είναι η περίπτωση αυτής της ενδιαφέρουσας υπο-ιμπεριαλιστικής γεωπολιτικής θέσης, είναι σαφώς άσχετη με τις απόψεις των εχθρών του ιρανικού καθεστώτος, δηλαδή του λαού του, αυτών που δολοφονούνται στους δρόμους.

Putin Turkish IranianΟ Πούτιν, ο Τούρκος και ο Ιρανός δυνάστης Ερντογάν και Χαμεϊνί: κι άλλες στρατηγικές συμμαχίες για τον ... αντιιμπεριαλισμό!

Παλαιστίνη

Μια χώρα στην οποία θα μπορούσαμε να περιμένουμε ότι η διάχυτη υποκρισία των δυτικών κυβερνήσεων θα ήταν τόσο συγκλονιστική που η πλειοψηφία θα μπορούσε να υιοθετήσει μια φιλορωσική θέση απλά και μόνο από κάπως δικαιολογημένη κακία θα ήταν η Παλαιστίνη. Αν και μια τέτοια θέση δεν θα ήταν δικαιολογημένη, θα ήταν κάπως κατανοητή και θα ήταν δύσκολο για την πλειοψηφία του κόσμου να την επικρίνει χωρίς να υποπέσει σε περαιτέρω υποκρισία. Θα ήταν ακόμη πιο κατανοητή, δεδομένων των αρρωστημένων φιλοϊσραηλινών δηλώσεων του Ουκρανού προέδρου Ζελένσκι, οι οποίες φαίνονται ακόμη πιο αξιοθρήνητες, δεδομένης της σταθερής άρνησης του Ισραήλ να παράσχει βοήθεια στην Ουκρανία.

Έτσι, όταν διαβάζουμε ότι σε δημοσκόπηση που διεξήχθη από το Παλαιστινιακό Κέντρο Κοινής Γνώμης τον Απρίλιο, το υψηλό ποσοστό του 32,3% των Παλαιστινίων πίστευε ότι η Ρωσία είχε το δικαίωμα να εισβάλει, ίσως να μην εκπλαγούμε. Ωστόσο, το πρόβλημα είναι ότι ένας μεγαλύτερος αριθμός –40,2%– πίστευε ότι «η Ρωσία διεξάγει έναν άδικο πόλεμο εναντίον του γείτονά της»[70]. Η δημοσκόπηση σε 1014 άτομα διεξήχθη σε Παλαιστίνιους που ζουν στη Δυτική Όχθη, συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, και στη Λωρίδα της Γάζας. Με άλλα λόγια, παρόλο που οι δυτικές κυβερνήσεις που υποστηρίζουν την Ουκρανία με πλήθος προηγμένων όπλων για να αντισταθεί στην παράνομη και βάρβαρη ρωσική εισβολή προτιμούν να καταδικάζουν κάθε πράξη δικαιολογημένης παλαιστινιακής αντίστασης στην παράνομη και βάρβαρη ισραηλινή κατοχή και αντίθετα εξοπλίζουν το Ισραήλ μέχρι τα δόντια και δίνουν διπλωματική κάλυψη ακόμη και στις πιο κατάφωρες παραβιάσεις του, εντούτοις η ανθρωπιά του αντιαποικιακού αγώνα της Παλαιστίνης λάμπει αρκετά έντονα ώστε το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού να ταυτιστεί με ένα άλλο θύμα ενός παρόμοιου πολέμου αποικιοκρατικής καταλήστευσης και εξόντωσης. Οι δυτικοί αριστεροί πρέπει να θυμούνται ότι οι Παλαιστίνιοι είναι άνθρωποι, όχι μόνο το «πρότζεκτ» τους∙ είναι εξίσου ικανοί με άλλους ανθρώπους να ζυγίζουν πολύπλοκα ζητήματα.

Άλλωστε, το καθεστώς λευκού εθνικισμού του Πούτιν δεν είναι ακριβώς μεγάλος φίλος των Παλαιστινίων, με τον Πούτιν να δηλώνει ως γνωστόν ότι «υποστηρίζω τον αγώνα του Ισραήλ»[71] κατά τη διάρκεια του αιφνιδιαστικού πολέμου του Ισραήλ κατά της Γάζας κατά τη διάρκεια της Επιχείρησης Προστατευτική Αιχμή το 2014, κατά την οποία σκοτώθηκαν πάνω από 2.300 Παλαιστίνιοι, ενώ περίπου 11.000 τραυματίστηκαν, συμπεριλαμβανομένων 3.374 παιδιών, εκ των οποίων πάνω από 1.000 έμειναν μόνιμα ανάπηροι. Από τη στιγμή που η Ρωσία άρχισε να βομβαρδίζει τρομοκρατικά τους αμάχους της Συρίας για να σώσει τον Άσαντ το 2015, ο Πούτιν και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός και ηγέτης του Λικούντ, ο σιωνιστής εξτρεμιστής Μπέντζαμιν Νετανιάχου, δεν σταμάτησαν ποτέ να έχουν συναντήσεις υψηλού επιπέδου – ο Νετανιάχου συναντήθηκε με τον Πούτιν περισσότερο από ό,τι με οποιονδήποτε άλλο ηγέτη του κόσμου. Το 2018, ο Νετανιάχου ήταν ένας από τους δύο μόνο παγκόσμιους ηγέτες που στεκόταν δίπλα στον Πούτιν στην Κόκκινη Πλατεία[72] για τον εορτασμό της 73ης επετείου της σοβιετικής ήττας της ναζιστικής Γερμανίας, μαζί με τον Αλεξάντερ Βούτσιτς της Σερβίας. Ο Νετανιάχου έφτιαξε ακόμη και μια τεράστια προπαγανδιστική πινακίδα που δείχνει τον εαυτό του με τον Πούτιν για τις εκλογές του 2019[73].

Putin and BFF Israeli leader Benjamin Netanyahu

Ο Πούτιν και ο BFF [Best Friend of the Far right] Ισραηλινός ηγέτης Μπίμπι Νετανιάχου: Ποιον άλλον θα καλούσατε στην 60ή επέτειο της νίκης του Κόκκινου Στρατού από τον εθνοκαθαριστή της Παλαιστίνης; Τι είναι λίγη παράνομη κατοχή μεταξύ φίλων;

Ιρλανδία

Ενώ η Ιρλανδία μπορεί να μην θεωρείται τυπικά ως μέρος του «Παγκόσμιου Νότου», είναι ωστόσο μια πρώην αποικία, για εκατοντάδες χρόνια, της Βρετανίας – πράγματι, ο συνεχιζόμενος βρετανικός έλεγχος του Όλστερ μπορεί να συγκριθεί με τις «δημοκρατίες» του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ που χαράχτηκαν στην Ουκρανία από τον πρώην αποικιοκράτη της.

Το Sinn-Féin, το μεγαλύτερο κόμμα της Ιρλανδίας, με ιστορία αντίστασης στη βρετανική αποικιοκρατία, δήλωσε την απερίφραστη υποστήριξή του στην αντίσταση της Ουκρανίας κατά της ρωσικής αποικιοκρατίας στο Ard Fheis (συνέδριο) της 5ης Νοεμβρίου 2022, δηλώνοντας ότι «Αυτό το Ard Fheis [συνέδριο] καταδικάζει απερίφραστα όλες τις μορφές ιμπεριαλισμού και αποικιακής επιθετικότητας. Αντιτασσόμαστε στην άρνηση της εθνικής αυτοδιάθεσης και σε όλες τις παραβιάσεις της εθνικής κυριαρχίας σε όλο τον κόσμο και χωρίς εξαίρεση. Υποστηρίζουμε ότι η υπεροχή του διεθνούς δικαίου πρέπει να υποστηρίζεται και να επιβάλλεται όσον αφορά την άσκηση της εθνικής αυτοδιάθεσης, της κυριαρχίας και της δημοκρατίας όλων των εθνών. Σε αυτή τη βάση, ζητάμε:

Τον πλήρη τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία,

  • Πλήρη αποκατάσταση της ουκρανικής εθνικής κυριαρχίας,
  • Άμεση απόσυρση όλων των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων,
  • Και, διατήρηση όλων των κατάλληλων πολιτικών και οικονομικών κυρώσεων μέχρι να επιτευχθούν αυτά τα αποτελέσματα. »[74]

Η δημοκρατική ψήφος του Sinn Féin φαίνεται να είναι πιο αντιπροσωπευτική των απόψεων ενός πρώην αποικιοκρατούμενου λαού από την αποχή του άγριου σοβινιστικού καθεστώτος του Μόντι στην Ινδία, του αντίπαλου Πακιστάν, του μονοκομματικού κράτους της Κίνας που εφαρμόζει εξαναγκαστική αφομοίωση σε βάρος ενός εκατομμυρίου ανθρώπων στην εσωτερική αποικία του Σιντζιάνγκ, των αιμοσταγών Ιρανών μουλάδων που εξοντώνουν σήμερα την εξέγερση των γυναικών, των βίαιων δικτατοριών που υποστηρίζονται από την Wagner στο Μάλι και την ΚΑΔ και άλλων. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι «ο κεντρικός ομιλητής του Ard Fheis ήταν ο Ομάρ Μπαργκούτι, ιδρυτής του κινήματος μποϊκοτάζ, αποεπένδυσης και κυρώσεων (BDS), το οποίο υποστηρίζεται από το Sinn Féin.» Με άλλα λόγια, το Sinn Féin είναι συνεπές στην προσέγγισή του.

Το Sinn Féin επίσης «καταδικάζει απερίφραστα την παράνομη προσάρτηση τεσσάρων περιοχών στην Ουκρανία από τη Ρωσία», χαρακτηρίζοντάς την «κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου»[75].

Σχόλιο για τις παγκόσμιες δημοσκοπήσεις

Τα παραπάνω βασίζονται σε μια κάπως εκλεκτική ποικιλία εθνικών ή υπερεθνικών ερευνών και είναι δύσκολο να εγγυηθεί κανείς για τον βαθμό εγκυρότητας και αξιοπιστίας τους χωρίς σημαντικά βαθύτερη έρευνα. Ωστόσο, είναι δύσκολο να βρει κανείς καλύτερα προσωρινά στοιχεία, και σίγουρα κανένα που να υποδηλώνει κάποιο κύμα υποστήριξης της Ρωσίας και της εισβολής της, στον Παγκόσμιο Νότο ή οπουδήποτε αλλού. Παρά τις σημαντικές διαφορές τους, κάθε έρευνα δείχνει ότι οι πλειοψηφίες σε όλο τον κόσμο καταδικάζουν τη ρωσική εισβολή, συμπαθούν την Ουκρανία και έχουν μάλλον αρνητική γνώμη για τη Ρωσία∙ όλες δείχνουν επίσης αρκετά έντονα ότι, ανεξάρτητα από την κατάσταση πριν από το 2022, η υποστήριξη της Ρωσίας και του Πούτιν έχει καταρρεύσει παντού στον κόσμο μετά την εισβολή.

Αυτό επιβεβαιώνεται και από παγκόσμιες έρευνες. Για παράδειγμα, μια έρευνα της Open Society που διεξήχθη σε 22 χώρες τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, καλύπτοντας 21.000 άτομα, τα δύο τρίτα των οποίων ζουν στον Παγκόσμιο Νότο, διαπίστωσε «ισχυρή και ευρεία υποστήριξη» για την άποψη ότι η ειρήνη επιβάλλει στη Ρωσία να «αποσυρθεί από όλα τα τμήματα του ουκρανικού εδάφους που ελέγχει σήμερα»[76]. Οι πλειοψηφίες σε όλες σχεδόν τις χώρες είχαν αυτή την άποψη, με εξαιρέσεις τη Σενεγάλη (46%), την Ινδία (44%), την Ινδονησία (30%) και τη Σερβία (12%). Μεταξύ των χωρών με τη μεγαλύτερη υποστήριξη αυτής της άποψης ήταν η Κένυα (81%), η Νιγηρία (71%), η Βραζιλία (68%), η Κολομβία (67%) – όλες μεγαλύτερες από ό,τι στις ΗΠΑ, την Ιαπωνία, τη Γαλλία και τη Γερμανία - και η Νότια Αφρική (59%). Οποιαδήποτε διαφορά μεταξύ των πληθυσμών του Βορρά και του Νότου ήταν ολοκληρωτικά απούσα.

Μια μερική αντίθεση παρείχε μια έρευνα της Ipsos σε 19.000 άτομα σε 27 χώρες τον Μάρτιο και τον Απρίλιο[77], αλλά αυτή επικεντρώθηκε όχι τόσο στις απόψεις όσο στο ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν, με ερωτήσεις που αφορούσαν τις κυρώσεις, τη «στρατιωτική εμπλοκή», τη λήψη κάποιου είδους απροσδιόριστης «δράσης», την υποδοχή Ουκρανών προσφύγων κ.ο.κ. Σε αυτή την περίπτωση, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι τα υψηλότερα επίπεδα υποστήριξης για κάποιο είδος δράσης ήταν στην Ευρώπη, και σε μικρότερο βαθμό στις ΗΠΑ. Ο πόλεμος στην Ουκρανία διεξάγεται, άλλωστε, στην Ευρώπη∙ και οι δυτικές χώρες μπορούν προφανώς να αντέξουν καλύτερα τόσο τη στρατιωτική υποστήριξη, όσο και την αντοχή στις επιπτώσεις των κυρώσεων, απ’ ό,τι οι φτωχότερες χώρες. Ωστόσο, αυτό που μπερδεύει το «αντιιμπεριαλιστικό» επιχείρημα σε αυτή την περίπτωση ήταν ότι οι χώρες στις οποίες οι μεγαλύτεροι αριθμοί τάχθηκαν κατά οποιασδήποτε «δράσης» ή «παρέμβασης» περιλάμβαναν την Ουγγαρία, το ευρωπαϊκό κράτος με επικεφαλής την έντονα ακροδεξιά κυβέρνηση Όρμπαν, το Ισραήλ, που θεωρείται ευρέως ακραίο φυλάκιο του δυτικού ιμπεριαλισμού, τη μοναρχία της Σαουδικής Αραβίας, που συχνά θεωρείται (κάπως λανθασμένα) ως ένα μη ανασυγκροτημένο καθεστώς-πελάτη των ΗΠΑ, και την Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ. Πράγματι, ο ισχυρισμός ότι «το να μην κάνουμε τίποτα στην Ουκρανία θα ενθαρρύνει τη Ρωσία να αναλάβει περαιτέρω στρατιωτική δράση» έλαβε τη χαμηλότερη υποστήριξη μεταξύ των 27 χωρών στο Ισραήλ και την Ουγγαρία[78], τις μόνες χώρες που ψήφισαν κάτω από το 50% υπέρ αυτής της άποψης (σε σύγκριση με το 71% στην Ινδία, για παράδειγμα). Η πραγματικότητα μπορεί να είναι μάλλον δύσκολη για την καμπιστική «σκέψη».

Υπο-ιμπεριαλισμός

Έγραψα παραπάνω, αναφορικά με τα σχετικά ισχυρά κράτη που ηγούνται της ομάδας αποχής ή άλλως αμφιταλαντευόμενης ομάδας για τον φρικτό ιμπεριαλιστικό κατακτητικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας:

«Αντίθετα, αυτό που έχουν κοινό αυτές οι χώρες και οι κυβερνήσεις –Κίνα, Ινδία, Βραζιλία, Νότια Αφρική, Ιράν, Τουρκία, Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Ισραήλ– είναι ο υπο-ιμπεριαλιστικός (ή σε ορισμένες περιπτώσεις αναμφισβήτητα ιμπεριαλιστικός) χαρακτήρας τους. Μακριά από το να αντανακλούν οι θέσεις τους για τον πόλεμο οποιαδήποτε “αντιαποικιακή” συνείδηση των λαών τους (ή να αντανακλούν καθόλου τους καταπιεσμένους και εκμεταλλευόμενους λαούς τους), αντανακλούν μάλλον τη γεωπολιτική τους θέση, την παγκόσμια διαπραγματευτική τους θέση, μεταξύ του αμερικανικού, του ευρωπαϊκού, του ρωσικού και του κινεζικού ιμπεριαλισμού, εκμεταλλευόμενοι τον πόλεμο για να διεκδικήσουν τα δικά τους υπο-ιμπεριαλιστικά συμφέροντα, την περιφερειακή τους επιρροή και τις κατακτήσεις τους, και την καταπιεστική τους κυριαρχία πάνω στις εσωτερικές και τοπικές αποικίες».

Οι Patrick Bond, Ana Garcia, Miguel Borba περιγράφουν τις «υπο-ιμπεριαλιστικές» δυνάμεις ως «χαρακτηριζόμενες από την υπερεκμετάλλευση των εργατικών τους τάξεων, τις ληστρικές σχέσεις όσον αφορά τις ενδοχώρες τους και τη συνεργασία (αν και με εντάσεις) με τον ιμπεριαλισμό, ιδίως ως μεσάζοντες στη μεταφορά τόσο των υπεραξιών της εργασίας όσο και των “δωρεάν δώρων της φύσης” (άνιση οικολογική ανταλλαγή) από το Νότο στο Βορρά»[79]. Ο Bond παραθέτει τον John Smith ότι «εξαρτημένες οικονομίες όπως η Βραζιλία προσπαθούν να αντισταθμίσουν τη διαρροή πλούτου προς τα ιμπεριαλιστικά κέντρα αναπτύσσοντας τις δικές τους εκμεταλλευτικές σχέσεις με ακόμη πιο υπανάπτυκτες και περιφερειακές γειτονικές οικονομίες»[80] και τον David Harvey που σημειώνει ότι «κάθε αναπτυσσόμενο κέντρο συσσώρευσης κεφαλαίου αναζητούσε συστηματικές χωροχρονικές σταθερές για το δικό του πλεονάζον κεφάλαιο, ορίζοντας εδαφικές σφαίρες επιρροής».

Όμως, προσπαθώντας να χαράξουν τέτοιες «εδαφικές σφαίρες επιρροής», η συνεργασία τους με τις παγκόσμιες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις θα διακόπτεται επίσης από περιόδους ανταγωνισμού, καθώς οι μικρές εκμεταλλευτικές τους φιλοδοξίες έρχονται μερικές φορές σε σύγκρουση με τις εκμεταλλευτικές ανάγκες των μεγαλύτερων παγκόσμιων δυνάμεων. Αυτή η «τεταμένη συνεργασία» με τον ιμπεριαλισμό ονομάστηκε από τον κορυφαίο θεωρητικό της εξάρτησης Ruy Mauro Marini «ανταγωνιστική συνεργασία». Σύμφωνα με τον Harvey, καθώς το άνοιγμα της παγκόσμιας αγοράς «δημιούργησε ευκαιρίες» για νέα μεγάλα περιφερειακά κράτη «να εισέλθουν στην παγκόσμια οικονομία». Αλλά «στη συνέχεια έγιναν ανταγωνιστές στην παγκόσμια σκηνή»[81]. Είναι σημαντικό, όμως, ότι το να γίνουν (μερικοί) ανταγωνιστές δεν τους καθιστά σε καμία περίπτωση «αντιιμπεριαλιστές», αλλά, αντίθετα, αυτά τα μεγαλύτερα κέντρα οικονομικής και στρατιωτικής ισχύος εντός του Παγκόσμιου Νότου έχουν «φιλοδοξίες να ακολουθήσουν το δυτικό επεκτατικό προηγούμενο, χρησιμοποιώντας εργαλεία (επιχειρηματικά προσανατολισμένης) πολυμερούς ισχύος»[82].

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι μια στιγμή παγκόσμιας κρίσης, όπως αυτή που εγκαινιάστηκε με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, είναι ακριβώς η τέλεια στιγμή για μια μεγάλη σειρά υπο-ιμπεριαλιστικών δυνάμεων να επιβληθούν, να τοποθετηθούν, να χρησιμοποιήσουν την κρίση για να βελτιώσουν τη διαπραγματευτική τους θέση σε σχέση με τον αμερικανικό και ευρωπαϊκό ιμπεριαλισμό –ακόμη και εκείνων που συχνά θεωρούνται «δυτικοί σύμμαχοι»– και, ταυτόχρονα, με τον παρακμασμένο πλέον ρωσικό, αλλά και τον παγκοσμίως ανερχόμενο κινεζικό ιμπεριαλισμό· μια στιγμή κατά την οποία όλοι βρίσκονται υπό πίεση να κάνουν κάποιου είδους συμφωνία για να τους πάρουν με το μέρος τους.

Παρόλο που αυτό δεν είναι η τελευταία λέξη για τις αιτίες της αποχής και/ή της ουσιαστικής ουδετερότητας ή ακόμα και του φιλορωσικού προσανατολισμού ενός μεγάλου αριθμού ισχυρών κυρίαρχων τάξεων στον Παγκόσμιο Νότο, είναι μια πολύ καλύτερη εξήγηση από εκείνη που προσπαθεί να επικαλεστεί το «αντιαποικιακό» πρότζεκτ των δισεκατομμύριων ανθρώπων του Παγκόσμιου Νότου, υποστηρίζοντας ότι είναι μια μάζα πολλών δισεκατομμυρίων που σκέφτεται ομαδικά. Σε αυτό το εναλλακτικό σενάριο, οι κυρίαρχες ελίτ τους – οι υπεύθυνες για την «υπερεκμετάλλευση» αυτών των εργατικών τάξεων και των λαών στις «ακόμη πιο υπανάπτυκτες και περιφερειακές γειτονικές οικονομίες», απλώς αντανακλούν αυτή την υποτιθέμενη «αντιαποικιακή» συνείδηση αυτών που καταπιέζουν και εκμεταλλεύονται, οι οποίοι με τη σειρά τους υποστηρίζουν φυσικά αυτή την παγκόσμια στάση των καταπιεστών και εκμεταλλευτών τους. Όπως είδαμε, αυτό δεν είναι μόνο εγγενώς παράλογο και έρχεται σε σύγκρουση ακόμη και με την πιο βασική έννοια της ταξικής ανάλυσης, αλλά και σε αντίθεση με τα περισσότερα εμπειρικά στοιχεία της κοινής γνώμης στον Νότο.

Μετάφραση: elaliberta.gr

Michael Karadjis* Παιδί Ελλήνων μεταναστών, ο Michael Karadjis (Μιχάλης Καράτζης) που γεννήθηκε στην Αυστραλία το 1958, είναι καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ. Ειδικευμένος σε κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά ζητήματα των χωρών της νοτιοανατολικής Ασίας και ειδικότερα του Βιετνάμ, έχει εργαστεί και διδάξει στο Ανόι και στην Πνομ Πενχ και έχει γράψει δεκάδες άρθρα αλλά και βιβλία για την πορεία που ακολουθεί το (ενοποιημένο πια) Βιετνάμ. Στα τελευταία 12 χρόνια, τον απασχολούν επίσης έντονα οι τραγικές εξελίξεις στη Συρία, που ακολούθησαν την εξέγερση του λαού της ενάντια στο καθεστώς Άσαντ, και στις οποίες έχει αφιερώσει δεκάδες άρθρων. Ο Μιχάλης (Michael) μιλάει αγγλικά, βιετναμέζικα και ελληνικά και διακρίνεται διεθνώς για τις αντικαπιταλιστικές του θέσεις, τοποθετήσεις και δράσεις. Τα κείμενα του φιλοξενούνται σε πολλές από τις σημαντικότερες μαρξιστικές ιστοσελίδες σε όλο τον κόσμο.

Επιμέλεια: Γιώργος Μητραλιάς

Σημειώσεις

[1] Liv McMahon, “UN vote: UN General Assembly vote on Ukraine result, has Russia been condemned and which countries abstained?”, The Scotsman, 2 Μαρτίου 2022, https://www.scotsman.com/news/world/un-vote-on-russia-ukraine-invasion-result-abstaining-countries-and-what-next-3594164.

[2] “UN condemns Russia’s annexation move: How did countries vote?”, Al Jazeera, 13 Οκτωβρίου 2022, https://www.aljazeera.com/news/2022/10/13/un-condemns-russias-annexations-in-ukraine-how-countries-voted.

[3] “Security Council Fails to Adopt Resolution Condemning Moscow’s Referenda in Ukraine’s Occupied Territories, as Permanent Member Employs Veto”, United Nations Meetings Coverage and Press Releases, 30 Σεπτεμβρίου 2022, https://press.un.org/en/2022/sc15046.doc.htm.

[4] Vanessa Romo, “Russia vetoes UN Security Council resolution that denounces its invasion of Ukraine”, npr, 25 Φεβρουαρίου 2022, https://www.npr.org/2022/02/25/1083252456/russia-vetoes-un-security-council-resolution-that-denounces-its-invasion-of-ukra.

[5] Dion Nissenbaum, Stephen Kalin and David S. Cloud, “Saudi, Emirati Leaders Decline Calls With Biden During Ukraine Crisis”, The Wall Street Journal, 8 Μαρτίου 2022, https://www.wsj.com/articles/saudi-emirati-leaders-decline-calls-with-biden-during-ukraine-crisis-11646779430?mod=Searchresults_pos1&page=1&fbclid=IwAR2-PgNyBF3ELy_bmy7Reo5IPmdItxu1qsXNk18qp3qGEhDoovmxYtu4Wwg.

[6] Mohamad Bazzi, “Saudi Arabia has screwed over the US – and the world – yet again. Enough is enough”, The Guardian, 13 Οκτωβρίου 2022, https://www.theguardian.com/commentisfree/2022/oct/13/saudi-arabia-us-oil-prices-opec.

[7] Aziz El Yaakoubi and Eduardo Baptista, “Saudi Arabia signs Huawei deal, deepening China ties on Xi visit”, Reuters, 8 Δεκεμβρίου 2022, https://www.reuters.com/world/saudi-lays-lavish-welcome-chinas-xi-heralds-new-era-relations-2022-12-08/.

[8] Dorian Jones, “Erdogan Agrees to Putin’s Plan for Turkey to Be Russian Gas Hub”, VOA News, 20 Οκτωβρίου 2022, https://www.voanews.com/a/erdogan-agrees-to-putin-s-plan-for-turkey-to-be-russian-gas-hub/6798604.html.

[9] Raoul Wootliff, “Netanyahu touts friendship with Putin in new billboard”, The Times of Israel, 28 Ιουλίου 2019, https://www.timesofisrael.com/in-another-league-netanyahu-touts-friendship-with-putin-in-new-billboard/.

[10] “Bennett flies to Moscow, meets with Putin about Ukraine war, Iran nuke talks”, The Times of Israel, 5 Μαρτίου 2022, https://www.timesofisrael.com/bennett-flies-to-moscow-holds-talks-with-putin-on-ukraine-war/?fbclid=IwAR0PSqFXVMbdc9wRgViFwp5ithJMQLBpEsHYBv_0RREGJFWV80UcoDQ1e0I.

[11] Lazar Berman, “In 1st comments, Israel backs Ukrainian ‘sovereignty,’ with no mention of Russia, The Times of Israel, 23 Φεβρουαρίου 2022, https://www.timesofisrael.com/in-1st-comments-israel-backs-ukrainian-sovereignty-with-no-mention-of-russia/.

[12] “Bennett tells ministers not to speak out about Russian onslaught of Ukraine”, The Times of Israel, 27 Φεβρουαρίου 2022, https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/bennett-tells-ministers-not-to-speak-out-about-russian-onslaught-of-ukraine/?fbclid=IwAR3uVhcIvG67vG-IhIArV-W6hPc92cd4cKrSrcIlYmfUQW0LtJX3K5yu6l4.

[13] Arie Egozi, “To placate Russia, Israel told Baltic states it would block weapon transfers to Ukraine”, Breaking Defense, 3 Φεβρουαρίου 2022, https://breakingdefense.com/2022/02/to-placate-russia-israel-told-baltics-states-it-would-block-weapon-transfers-to-ukraine-sources/.

[14] Amy Spiro, “Liberman refuses to condemn Russia over Bucha, citing ‘mutual accusations’”, The Times of Israel, 4 Απριλίου 2022, https://www.timesofisrael.com/liberman-refuses-to-condemn-russia-over-bucha-citing-mutual-accusations/?fbclid=IwAR08AQbyxNdFX5yED3bsLIkyZuG9ubLDoFwL5vP82z3x6gT52tTPCeH_RdU.

[15] “Israel torpedoed sale of Iron Dome to Ukraine, fearing Russian reaction – report”, The Times of Israel, 15 Φεβρουαρίου 2022, https://www.timesofisrael.com/israel-torpedoed-sale-of-iron-dome-to-ukraine-fearing-russian-reaction-report/.

[16] “US protested Israeli decision not to sponsor UN resolution – report”, The Times of Israel, 27 Φεβρουαρίου 2022, https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/us-protested-israeli-decision-not-to-sponsor-un-resolution-report/.

[17] Jacob Magid, “Russia says military coordination with Israel in Syria will continue as usual”, The Times of Israel, 27 Φεβρουαρίου 2022, https://www.timesofisrael.com/russia-says-military-coordination-with-israel-in-syria-will-continue-as-usual/?utm_source=article_hpsidebar&utm_medium=desktop_site&utm_campaign=liveblog_entry.

[18] Carrie Keller-Lynn, “Netanyahu tells government to be quiet on Russia and focus on Iran”, The Times of Israel, 28 Φεβρουαρίου 2022, https://www.timesofisrael.com/netanyahu-tells-government-to-be-quiet-on-russia-and-focus-on-iran/.

[19] David I. Klein, “In first speech, Israel’s new foreign minister signals a closer relationship with Russia”, Jewish Telegraphic Agency, 3 Ιανουαρίου 2023, https://www.jta.org/2023/01/03/israel/in-first-speech-israels-new-foreign-minister-signals-a-closer-relationship-with-russia.

[20] “War in Ukraine strains ties between Africa and West”, France24, 27 Οκτωβρίου 2022, https://www.france24.com/en/live-news/20221027-war-in-ukraine-strains-ties-between-africa-and-west.

[21] “Brazilian president views Russia visit as message about good prospects for relations”, TASS, 16 Φεβρουάριος 2022, https://tass.com/world/1404361.

[22] Fabio Palmigiani, “Brazil’s Bolsonaro reins in his vice-president over Russia comments”, Upstream, 28 Φεβρουαρίου 20224, https://www.upstreamonline.com/politics/brazils-bolsonaro-reins-in-his-vice-president-over-russia-comments/2-1-1174942.

[23] “Brazil’s Bolsonaro refuses to sanction Russia, says Ukrainians ‘trusted a comedian with the fate of a nation’”, Newsday, 1 Μαρτίου 2022, https://www.newsday.co.zw/2022/03/brazils-bolsonaro-refuses-to-sanction-russia-says-ukrainians-trusted-a-comedian-with-the-fate-of-a-nation.

[24] “Russia vetoes Security Council resolution condemning attempted annexation of Ukraine regions”, United Nations, 30 Σεπτεμβρίου 2022, https://news.un.org/en/story/2022/09/1129102.

[25] Pavel Tarasenko, “Will Brazil’s New President Back Russia’s Dream of Multipolarity?”, Carnegie Endowment for International Peace, 14 Νοεμβρίου 2022, https://carnegieendowment.org/politika/88331.

[26] “Brazil’s Lula says Zelenskiy ‘as responsible as Putin’ for Ukraine war”, Reuters, 4 Μαΐου 2022, https://www.reuters.com/world/americas/brazils-lula-says-zelenskiy-as-responsible-putin-ukraine-war-2022-05-04/.

[27] Matthew Kendrick, “Brazil’s Presidential Contenders Both Back Russia, but Brazilians Don’t”, Morning Consult, 10 Μαΐου 2022, https://morningconsult.com/2022/05/10/brazil-presidential-election-russia-policy/.

[28] «Especial Guerra na Ucrânia», Exame/Ideia, 8 Μαρτίου 2022, https://exame-membercenter-static.s3.us-east-2.amazonaws.com/imagens/EXAME+IDEIA+ESPECIAL+GUERRA+UCRANIA+EDITORIAL.pdf.

[29] Jon Reid and Cameron Easley, “Tracking Sentiment on the Russian Invasion of Ukraine”, Morning Consult, 17 Ιανουαρίου 2023, https://morningconsult.com/tracking-the-russia-ukraine-crisis/.

[30] Alejandro Moreno, «Ucrania: 70% de mexicanos están preocupados por daños al país», El Financier, 28 Φεβρουαρίου 2022, https://www.elfinanciero.com.mx/nacional/2022/02/28/para-69-en-mexico-la-guerra-si-afectara-al-pais/.

[31] Zach Bikus, “Africans Divided on Russia's Leadership Before Ukraine War”, Gallup, 13 Απριλίου 2022, https://news.gallup.com/poll/391718/africans-divided-russia-leadership-ukraine-war.aspx.

[32] Eric Draitser, “Why Many Global South Countries Side w Russia; UN War Crimes Report; Putin Reorganizes Russian State”, Patreon, 2 Νοεμβρίου 2022, https://www.patreon.com/posts/why-many-global-74109495.

[33] Mary Ilyushina and Francesca Ebel, “Russian mercenaries accused of using violence to corner diamond trade”, The Washington Post, 6 Δεκεμβρίου 2022, https://www.washingtonpost.com/world/2022/12/06/wagner-group-mercenaries-africa-diamonds/?wpisrc=nl_most&carta-url=https%3A%2F%2Fs2.washingtonpost.com%2Fcar-ln-tr%2F3880777%2F638f78449d88976ba34bf9ac%2F5%3Cwbr/%3Ed0f67519bbc0f06dbbf6ccd%2F41%2F72%2F638f78449d88976ba34bf9ac&wp_cu=%3Cwbr%20/%3E5df422133d6cd9d5c486e9cb13f4e63b%7CC0D9C98FB05A7F3CE0430100007FECA6.

[34] John Emerson, “Mali: Massacre by Army, Foreign Soldiers”, Human Rights Watch, 5 Απριλίου 2022, https://www.hrw.org/news/2022/04/05/mali-massacre-army-foreign-soldiers.

[35] Danielle Paquette, “Russian mercenaries have landed in West Africa, pushing Putin’s goals as Kremlin is increasingly isolated”, The Washington Post, 9 Μαρτίου 2022, https://www.washingtonpost.com/world/2022/03/09/mali-russia-wagner/.

[36] “CAR: Russian Wagner Group harassing and intimidating civilians – UN experts”, ReliefWeb, 27 Οκτωβρίου 2021, https://reliefweb.int/report/central-african-republic/car-russian-wagner-group-harassing-and-intimidating-civilians-un.

[37] Mohammed Amin, Syrian fighters participated in Wagner Group massacres in Central African Republic, Middle East Eye, 9 Ιουνίου 2022, https://www.middleeasteye.net/news/syria-fighters-wagner-group-attacks-central-african-republic.

[38] Oscar Rickett, “Russia’s Wagner Group ‘getting rich in Sudan’ from gold mines and government”, Middle East Eye, 7 Ιουνίου 2022, https://www.middleeasteye.net/news/sudan-russia-wagner-group-getting-rich-gold-mines-government-partnership.

[39] Magdalene Abraha, “Think the war in Ukraine is the world’s deadliest conflict? Think again”, The Guardian, 28 Δεκεμβρίου 2022, https://www.theguardian.com/commentisfree/2022/dec/28/war-ukraine-deadliest-conflict-tigray-ethiopia?CMP=share_btn_fb&fbclid=IwAR1Ku8wsXtfHTSrzdRH-vBfbSs3v5sxwgrCZK9F6zEk4Vhlz8cYdxABi2Mc.

[40] Zecharias Zelalem, Bileh Jelan, “Evidence of Drone Strikes Inside Civilian Areas in Ethiopia”, New Lines Magazine, 26 Δεκεμβρίου 2022, https://newlinesmag.com/reportage/evidence-of-drone-strikes-against-civilian-areas-in-ethiopia/.

[41] “Eritrea. Events of 2020”, Human Rights Watch, https://www.hrw.org/world-report/2021/country-chapters/eritrea.

[42] Mahama Tawat, “Russia-Ukraine war: decoding how African countries voted at the UN”, The Conversation, 8 Μαρτίου 2022, https://theconversation.com/russia-ukraine-war-decoding-how-african-countries-voted-at-the-un-178663.

[43] “Construction of Egypt’s first nuclear power plant under way”, World Nuclear News, 20 Ιουλίου 2022, https://world-nuclear-news.org/Articles/Construction-of-Egypts-first-nuclear-power-plant-u.

[44] Murali Krishnan, “Why are the Indians supporting Russia’s Ukraine war?” DW, 16 Μαρτίου 2022, https://www.dw.com/en/who-are-the-indians-supporting-russias-invasion-of-ukraine/a-61146242.

[45] Ό.π.

[46] “7 in 10 Urban Indians claim following the ongoing Russia-Ukraine war: A 27 country Ipsos Survey”, Ipsos, 16 Μαΐου 2022, https://www.ipsos.com/en-in/7-10-urban-indians-claim-following-ongoing-russia-ukraine-war-27-country-ipsos-survey.

[47] Bhavan Jaipragas, “Ukraine war: China, India city dwellers ambivalent about Moscow’s aggression and don’t support Putin, says regional pollster”, South China Morning Post, 17 Μαρτίου 2022, https://www.scmp.com/week-asia/politics/article/3170810/beijings-hedging-russia-evident-chinese-citizens-views-ukraine.

[48] Umang Poddar, “How Indians on the internet view India’s tacit support of Russia”, Quartz, 2 Μαρτίου 2022, https://qz.com/india/2136155/how-indians-on-the-internet-view-indias-tacit-support-of-russia.

[49] Ό.π.

[50] Srinath Raghavan, “Thread. The only point to add is that Delhi,…”, Twitter, 25 Φεβρουαρίου 2022, https://twitter.com/srinathraghava3/status/1497064281757851648?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1497064281757851648%7Ctwgr%5E4eaf1503c9b56340eadacb9a42c518fe4b9b5fe2%7Ctwcon%5Es1_&ref_url=https%3A%2F%2Fqz.com%2Fembed%2Finset%2Fiframe%3Fid%3Dtwitter-1497064281757851648autosize%3D11.

[51] “India sticks with Russia after Vladimir Putin’s invasion of Ukraine”, Financial Times, 1 Μαρτίου 2022, https://www.ft.com/content/6c52b083-d38a-40c9-9e23-2747c913065f.

[52] Bhavan Jaipragas, “Ukraine war:…”, ό.π.,

[53] “The Hurun Research Institute releases Hurun China Rich List 2021, in association with premium baijiu brand Hengchang Shaofang”, Hurun, 27 Οκτωβρίου 2021, https://www.hurun.net/en-US/Info/Detail?num=MHVMV3QV61L9.

[54] Sui-Lee Wee, “China’s Parliament Is a Growing Billionaires’ Club”, The New York Times, 1 Μαρτίου 2018, https://www.nytimes.com/2018/03/01/business/china-parliament-billionaires.html.

[55] “Migrant workers and their children”, China Labour Bulletin, 26 Μαΐου 2022, https://clb.org.hk/content/migrant-workers-and-their-children.

[56] Qin Gang, “Chinese ambassador: Where we stand on Ukraine”, The Washington Post, 5 Μαρτίου 2022, https://www.washingtonpost.com/opinions/2022/03/15/china-ambassador-us-where-we-stand-in-ukraine/.

[57] Stefan Wolff, “Tatyana Malyarenko, Ukraine war: China’s lukewarm support for Russia is likely to benefit Kyiv – here’s why”, The Conversation, 4 Οκτωβρίου 2022, https://theconversation.com/ukraine-war-chinas-lukewarm-support-for-russia-is-likely-to-benefit-kyiv-heres-why-191790.

[58] Alexander Gabuev, “China’s New Vassal”, Foreign Affairs, 9 Αυγούστου 2022, https://www.foreignaffairs.com/china/chinas-new-vassal?utm_medium=newsletters&utm_source=twofa&utm_campaign=China%E2%80%99s%20New%20Vassal&utm_content=20220812&utm_term=FA%20This%20Week%20-%20112017.

[59] Aziz El Yaakoubi and Eduardo Baptista, “Saudi Arabia signs Huawei deal, deepening China ties on Xi visit”, Reuters, 8 Δεκεμβρίου 2022, https://www.reuters.com/world/saudi-lays-lavish-welcome-chinas-xi-heralds-new-era-relations-2022-12-08/.

[60] “Xi Jinping says China supports Palestine with 1967 borders”, TRT World, 10 Δεκεμβρίου 2022, https://www.trtworld.com/middle-east/xi-jinping-says-china-supports-palestine-with-1967-borders-63395. Και M.K. Bhadrakumar, New era of China-Saudi ties riles Iran, 17 Δεκεμβρίου 2022, https://asiatimes.com/2022/12/new-era-of-china-saudi-ties-riles-iran/.

[61] “Xi Jinping says China supports Palestine with 1967 borders”, TRT World, 10 Δεκεμβρίου 2022, https://www.trtworld.com/middle-east/xi-jinping-says-china-supports-palestine-with-1967-borders-63395.

[62] “Germany agrees to controversial sale of Hamburg port terminal Access to the comments”, Euronews, 26 Οκτωβρίου 2022, https://www.euronews.com/2022/10/26/germany-agrees-to-controversial-sale-of-hamburg-port-terminal.

[63] “Iranian Public Opinion on the War in Ukraine and Nuclear”, Center for International and Security Studies at Maryland (CISSM) and IranPoll [Συλλογή δεδομένων: 22 Ιουνίου – 3 Ιουλίου 2022], https://cissm.umd.edu/sites/default/files/2022-08/2022-July-IranPoll-CISSM%20-%20Trend%20Tables%20as%20Released.pdf.

[64] Nancy Gallagher, Ebrahim Mohseni & Clay Ramsay, “Iranian Public Opinion on the War in Ukraine and Nuclear Options”, Center for International and Security Studies at Maryland (CISSM), Αύγουστος 2022, https://cissm.umd.edu/sites/default/files/2022-08/Final-Iranian%20Public%20Opinion_August%202022.pdf.

[65] Robin Wright, “Iran Arms Russia in the War in Ukraine”, The New Yorker, 5 Νοεμβρίου 2022, https://www.newyorker.com/news/daily-comment/iran-arms-russia-in-the-war-in-ukraine.

[66] “Intelligence Report: Russia Withdraws S300 System from Syria”, The Syrian Observer, 29 Αυγούστου 2022, https://syrianobserver.com/news/78402/intelligence-report-russia-withdraws-s300-system-from-syria.html.

[67] “Russia demands Iran remove its militias from Western Syria, amid increasing Israel airstrikes”, Middle East Monitor, 3 Σεπτεμβρίου 2022, https://www.middleeastmonitor.com/20220903-russia-demands-iran-remove-its-militias-from-western-syria-amid-increasing-israel-airstrikes/.

[68] Lahav Harkov, “Israel abstains in UN call for Russia to make reparations to Ukraine”, The Jerusalem Post, 15 Νοεμβρίου 2022, https://www.jpost.com/israel-news/article-722424.

[69] “2022 UNGA Resolutions on Israel vs. Rest of the World”, UN Watch, 14 Νοεμβρίου 2022, https://unwatch.org/2022-2023-unga-resolutions-on-israel-vs-rest-of-the-world/.

[70] Palestinian Center for Public Opinion, https://wapor.org/wp-content/uploads/Poll-No-208-English-version-2022.pdf.

[71] Chaim Lev, Ari Yashar, “Putin: ‘I support the struggle of Israel’”, The Israel National News, 10 Ιουλίου 2014, http://www.israelnationalnews.com/news/182754#.U8HfObHCYTL.

[72] Juliane Helmhold, “Netanyahu meets Putin in Moscow, attends victory day ceremony”, The Jerusalem Post, 9 Μαΐου 2018, https://www.jpost.com/international/netanyahu-meets-putin-in-moscow-attends-victory-day-ceremony-555925.

[73] Raoul Wootliff, “Netanyahu touts friendship with Putin in new billboard”, 28 Ιουλίου 2019, https://www.timesofisrael.com/in-another-league-netanyahu-touts-friendship-with-putin-in-new-billboard/.

[74] “For ‘immediate withdrawal of all Russian forces’ from Ukraine, says Sinn Fein congress”, Life on the Left, 24 Νοεμβρίου 2022, https://lifeonleft.blogspot.com/2022/11/for-immediate-withdrawal-of-all-russian.html?fbclid=IwAR2_1wa689sanPCkeO-uVGQ_l7qAt2o7wYH67sJnfqvqak81PuIOCVHv38U. [«Υπέρ της “άμεσης απόσυρσης όλων των ρωσικών δυνάμεων” από την Ουκρανία τάσσεται το συνέδριο του Sinn Fein», e la libertà, 4 Δεκεμβρίου 2022, https://www.elaliberta.gr/%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE/%CE%B4%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%8E%CF%80%CE%B7/8599-%CF%85%CF%80%CE%AD%CF%81-%CF%84%CE%B7%CF%82-%C2%AB%CE%AC%CE%BC%CE%B5%CF%83%CE%B7%CF%82-%CE%B1%CF%80%CF%8C%CF%83%CF%85%CF%81%CF%83%CE%B7%CF%82-%CF%8C%CE%BB%CF%89%CE%BD-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CF%81%CF%89%CF%83%CE%B9%CE%BA%CF%8E%CE%BD-%CE%B4%CF%85%CE%BD%CE%AC%CE%BC%CE%B5%CF%89%CE%BD%C2%BB-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BF%CF%85%CE%BA%CF%81%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%AC%CF%83%CF%83%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%BF-%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%AD%CE%B4%CF%81%CE%B9%CE%BF-%CF%84%CE%BF%CF%85-sinn-fein].

[75] John Brady, “Russian annexation of four Ukrainian regions condemned”, Sinn Féin, 1 Οκτωβρίου 2022, https://www.sinnfein.ie/contents/64393.

[76] “Majorities Across the World Support Russian Withdrawal from Ukraine, and Greater Action on Climate Change”, Open Society, 6 Σεπτεμβρίου 2022, https://www.opensocietyfoundations.org/newsroom/majorities-across-the-world-support-russian-withdrawal-from-ukraine-and-greater-action-on-climate-change.

[77] “61% globally think the war in Ukraine poses a significant risk to their country”, Ipsos, 19 Απριλίου 2022, https://www.ipsos.com/en/war-in-ukraine-april-2022.

[78] “The World’s Response to the War in Ukraine”, Ipsos, Απρίλιος 2022, https://www.ipsos.com/sites/default/files/ct/news/documents/2022-04/Global%20Advisor%20-%20War%20in%20Ukraine%20-%20April%202022%20-%20Graphic%20Report.pdf.

[79] Patrick Bond, Ana Garcia, Miguel Borba, “Western Imperialism and the Role of Sub-imperialism in the Global South”, CADTM, 13 Ιανουαρίου 2021, http://www.cadtm.org/Western-Imperialism-and-the-Role-of-Sub-imperialism-in-the-Global-South.

[80] Patrick Bond, “Towards a Broader Theory of Imperialism”, ROAPE, 18 Απριλίου 2018, http://roape.net/2018/04/18/towards-a-broader-theory-of-imperialism/.

[81] Patrick Bond, “Towards a Broader Theory of Imperialism”, ό.π.

[82] Patrick Bond, Ana Garcia, Miguel Borba, “Western Imperialism and the Role of Sub-imperialism in the Global South”, ό.π.