Η κατάρρευση του Αμερικάνικου δικομματισμού πηγή κατακλυσμικών εξελίξεων στις ΗΠΑ και στον κόσμο!

Του Γιώργου Μητραλιά

Τι συμβαίνει τον τελευταίο καιρό στην πλανητική υπερδύναμη που επηρεάζει όσο καμιά άλλη τις τύχες της ανθρωπότητας; Δεν είναι μόνον ότι την προεδρία της διεκδικούν ο Τράμπ και η Χίλαρι, οι δυο πολιτικοί που, σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις, είναι οι πιο αποκρουστικοί και μισητοί για τους Αμερικανούς πολίτες. Ούτε καν ότι τα δυο μεγάλα κόμματά της που μονοπωλούν εδώ και δυο αιώνες (!) την εξουσία κλυδωνίζονται επικίνδυνα και είναι περίπου ετοιμόρροπα. Είναι και ότι μέσα στις 3-4 τελευταίες μέρες, είδαμε και ακούσαμε πρώτα τον ένα από τους υποψηφίους προέδρους, τον άκρως επικίνδυνο Ντόναλντ Τραμπ να απειλεί με ελάχιστα καλυμμένο τρόπο με δολοφονία την αντίπαλό του Χίλαρι Κλίντον. Και αμέσως μετά τον «σύμβουλο στρατηγικής» της Κας Κλίντον να ζητάει  χωρίς κανένα ενδοιασμό, και μάλιστα σε ζωντανή μετάδοση από το CNN, να δολοφονηθεί ο «μπάσταρδος» («son of a bitch») πασίγνωστος ιδρυτής των Wikileaks Τζούλιαν Ασάνζ!

Τι συμβαίνει λοιπόν σε αυτή που μας έχουν συνηθίσει να αποκαλούμε και «μεγαλύτερη δημοκρατία του ελεύθερου κόσμου»; Πως έφτασε να βλέπει  τους δυο υποψηφίους αυριανούς ηγέτες της και το στενό τους περιβάλλον να συμπεριφέρονται δημόσια σαν άνθρωποι του υποκόσμου και κοινοί εγκληματίες; Και κυρίως, τι κρύβεται πίσω από αυτή την εικόνα γενικευμένης αποσταθεροποίησης, κρίσης ή και αποσύνθεσης του στυλοβάτη της αμερικανικής δημοκρατίας, που είναι το παραδοσιακό της  δικομματικό σύστημα πάνω στο οποίο οικοδομήθηκε η (πλανητική) παντοδυναμία της άρχουσας τάξης της;

Οι λίγες αράδες που ακολουθούν δεν φιλοδοξούν βέβαια να αναλύσουν την κατακλυσμική αμερικανική κρίση, δηλαδή αυτό που, μετά από την κλιματική καταστροφή, θα αποδειχθεί πιθανότατα ότι είναι το πιο καθοριστικό γεγονός για την πορεία της ανθρωπότητας στις αμέσως επόμενες δεκαετίες. Αυτό απομένει να γίνει το ταχύτερο δυνατό από άλλους και πριν από όλα από την ίδια την αμερικανική αριστερά. Ο σημερινός στόχος μας είναι πολύ πιο ταπεινός και περιορισμένος και συνοψίζεται στην προσπάθεια να επιστήσουμε την προσοχή της γενικά απληροφόρητης –και συνεπώς αδιαφορούσας- κοινής γνώμης και αριστεράς πάνω σε μερικές πτυχές και χαρακτηριστικά της  υπό εξέλιξη ιστορικής αμερικανικής κρίσης.

Το πρώτο πράγμα που αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα αυτής της συνολικής αμερικανικής κρίσης είναι η διαδικασία ταχύτατης κατάρρευσης στην οποία έχει μπει το δικομματικό πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ. Φυσικά, η κρίση αυτού του πολιτικού συστήματος δεν άρχισε σήμερα και σίγουρα συνεχίζεται εδώ και 2-3 δεκαετίες ενώ επιδεινώνεται ταχύτατα μετά από το 2008 του μεγάλου χρηματοπιστωτικού κραχ. Όμως, ήταν φέτος, και με αφορμή τη διαδικασία ανάδειξης των υποψηφίων των δυο μεγάλων κομμάτων για την προεδρία της χώρας, που η κρίση του αμερικανικού δικομματισμού αποκαλύφθηκε στα μάτια όλου του κόσμου και συνάμα πήρε πρωτοφανείς διαστάσεις με την εμφάνιση δυο διαμετρικά αντίθετων πολιτικών αλλά και κοινωνικών «φαινομένων»: Από τη μια, της μαζικής υποστήριξης της υποψηφιότητας του ακροδεξιού ρατσιστή δισεκατομμυριούχου Ντόναλντ Τραμπ ενάντια στο κατεστημένο του Ρεπουμπλικανικού κόμματός του.  Και από την άλλη, της ακόμα (πολύ) πιο μαζικής κινηματικής υποστήριξης στον Μπέρνι Σάντερς ενάντια όχι μόνο στο κατεστημένο του Δημοκρατικού κόμματος αλλά και στην ίδια την άρχουσα τάξη των ΗΠΑ!

Οι διαστάσεις αυτών των δυο λαϊκών «εξεγέρσεων» ενάντια στο αμερικανικό κατεστημένο δικομματικό πολιτικό σύστημα είναι τέτοιες που να επιτρέπουν να μιλάνε πια σχεδόν οι πάντες στις ΗΠΑ όχι μόνο για την κρίση του αλλά και για το επικείμενο τέλος του! Όμως, δεν πρόκειται μόνο για τις διαστάσεις του «φαινομένου», που δεν έχουν προηγούμενο στην ιστορία των ΗΠΑ καθώς μόνον οι υποστηρικτές του Μπέρνι Σάντερς υπολογίζεται ότι αποτελούν την πλειοψηφία των Αμερικανών πολιτών. (1) Είναι και το εξαιρετικά ριζοσπαστικό περιεχόμενό του που, τόσο στην περίπτωση του Τραμπ όσο και του Σάντερς, χαρακτηρίζεται από την κατηγορηματική απόρριψη ενός κατεστημένου που καταγγέλλεται ως εντελώς διεφθαρμένο και ανίκανο να (αυτό)μεταρρυθμιστεί.

Είναι λοιπόν φανερό ότι αυτή η «απονομιμοποίηση» του αμερικανικού πολιτικού συστήματος στα μάτια μιας διαρκώς διευρυνόμενης πλειοψηφίας Αμερικανών πολιτών οδηγεί αναπόφευκτα στην αποσταθεροποίηση και αποσύνθεσή του με αποτέλεσμα να δημιουργείται ήδη ένα κενό, μια μαύρη τρύπα που σπεύδουν να καλύψουν δυο διαμετρικά αντίθετες πολιτικές προτάσεις με ρίζες μέσα στην αμερικανική κοινωνία: Η φασιστοειδής ρατσιστική ακροδεξιά του Τραμπ και η σοσιαλίζουσα εργατική και οικολογική των υποστηρικτών του Μπέρνι Σάντερς.

Ωστόσο, αυτό δεν είναι το τέλος, η κατάληξη αλλά μάλλον η αρχή της πολωτικής διαδικασίας που βάζει πλέον σε κίνηση δεκάδες εκατομμύρια πολιτών των ΗΠΑ, και πριν από όλα τη μάζα των πληβείων της που (τους) είχαν συνηθίσει να μην έχουν φωνή και παρουσία στον πολιτικό στίβο της χώρας. Όπως λοιπόν θα έπρεπε να αναμένουν όλοι εκείνοι που έκαναν τον κόπο να παρακολουθήσουν στοιχειωδώς τις κατακλυσμικές αμερικανικές εξελίξεις των τελευταίων 8-10 μηνών, το κίνημα υποστήριξης στον Μπέρνι Σάντερς αποδείχθηκε τελικά αρκούντως ισχυρό, ριζοσπαστικό και ριζωμένο βαθειά μέσα στην κοινωνία για να περνάει τώρα στη δεύτερη και πολύ πιο κρίσιμη φάση του παρά την υποστήριξη που προσέφερε ο Μπέρνι στην Χίλαρι στο όνομα της ανάγκης να συντριβεί ο Τραμπ.  

Ένα τέτοιο κατόρθωμα δεν μπορούσε όμως να μην έχει και πολύ ουσιαστικές παράπλευρες συνέπειες. Από την μια, αφυπνίζει ή ριζοσπαστικοποιεί ακόμα περισσότερο πληθυσμούς και τομείς της κοινωνίας (τους Ισπανόφωνους, τους Ιθαγενείς, τους ασιατικής καταγωγής, και κυρίως τους εργαζόμενους) που  αποκτούν αυτοπεποίθηση και συσπειρώνονται για να προβάλλουν τις δικές τους ειδικές διεκδικήσεις. Και από την άλλη, επιταχύνει και βαθαίνει ακόμα περισσότερο την κρίση όχι πια μόνο του παραδοσιακού δικομματισμού αλλά και του ίδιου του μοντέλου κοινωνικής «ειρήνης και τάξης» της χώρας. Τρανή απόδειξη οι εξελίξεις των δυο τελευταίων εβδομάδων στο (μαζικότατο) κίνημα Black Lives Matter των Αφροαμερικανών, που σηματοδοτούν ένα γεγονός που ίσως σημαδέψει προσεχώς βαθειά την ιστορία των ΗΠΑ: Το χωρίς προηγούμενο ποιοτικό άλμα που συνιστά η υιοθέτηση –για πρώτη φορά στην ιστορία του κινήματος των Μαύρων των ΗΠΑ- μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες στις οποίες συμμετείχαν δεκάδες οργανώσεις Αφροαμερικανών σε όλη τη χώρα, ενός προγράμματος διεκδικήσεων και δράσης με έντονο ταξικό, δημοκρατικό, εργατικό και ενωτικό περιεχόμενο! (2)

Σταματάμε εδώ αυτό το ηθελημένα σύντομο κείμενο επειδή νομίζουμε ότι έστω και αυτά τα λίγα που προλάβαμε να πούμε είναι υπεραρκετά για να κάνουν κάθε καλόπιστο αναγνώστη –ειδικά μάλιστα αν αυτός είναι και αριστερός- να αναρωτηθεί: Πώς είναι δυνατό να συγκλονίζεται η Μέκκα του καπιταλισμού και παγκόσμια υπερδύναμη που είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες από αυτές τις κατακλυσμικές εξελίξεις,  και η ευρωπαϊκή,  και μαζί της και η ελληνική αριστερά να μην κάνει καν τον κόπο  έστω να ενδιαφερθεί για να βγάλει τα απαραίτητα συμπεράσματα για τους δικούς της αγώνες και τις δικές της προοπτικές;  Και επίσης, πώς είναι δυνατό να δημιουργείται αυτή την περίοδο στις ΗΠΑ, δηλαδή στην καρδιά του διεθνούς νεοφιλελευθερισμού, το μαζικότερο και το πιο πολλά υποσχόμενο  κίνημα ενάντια στις πολιτικές λιτότητας, στις κοινωνικές ανισότητες και στις ενεργειακές πολιτικές που προκαλούν την κλιματική καταστροφή, και εδώ στην Ευρώπη η Αριστερά –πλην μέρους της βρετανικής- να γυρνάει πεισματικά την πλάτη της στις εκκλήσεις για έμπρακτη αλληλεγγύη που της απευθύνονται από την άλλη μεριά του Ατλαντικού; Επιτέλους, τι παραπάνω πρέπει να συμβεί στις Ηνωμένες Πολιτείες για να σπάσει ο τοίχος της σιωπής και της αδιαφορίας που περιβάλλει την καθημερινή χιονοστιβάδα των (κοσμο)ιστορικών της εξελίξεων;…

Σημειώσεις

1. Δεκάδες δημοσκοπήσεις συμφωνούν ότι ενώ οι υποστηρικτές της Κλίντον και του Σάντερς είναι περίπου μοιρασμένοι μεταξύ των μελών του Δημοκρατικού κόμματος, ο Σάντερς έχει την υποστήριξη του 65%-75% των «ανεξαρτήτων» που αντιπροσωπεύουν το 45%  των πολιτών, ενώ επιπλέον χαίρει και της υποστήριξης ενός σημαντικού μέρους (περίπου το 30%) της βάσης των Ρεπουμπλικάνων. Είναι αυτή ακριβώς η πραγματικότητα που κάνει τον Σάντερς να συντρίβει τον Τραμπ, σύμφωνα με όλες χωρίς εξαίρεση τις δημοσκοπήσεις των τελευταίων μηνών.

2. Για να μάθετε από πρώτη χέρι για όλα αυτά και για πολλά άλλα ακόμα μπορείτε να προσφύγετε στις υπηρεσίες του έγκυρου και πλούσιου σε έγκαιρη πληροφόρηση για τα τεκταινόμενα στις ΗΠΑ (ειδήσεις, βίντεο, άρθρα του αμερικανικού τύπου, τοποθετήσεις συλλογικοτήτων, αναλύσεις) Facebook  που δημιούργησε η Πρωτοβουλία «Έλληνες για το μαζικό κίνημα του Μπέρνι Σάντερς».