Το αυγό του φιδιού και η απελπισία
Του Μωυσή Λίτση
Αυτό που φάνταζε πριν από μερικά χρόνια ως προειδοποίηση, το ενδεχόμενο δηλαδή ανόδου της άκρας δεξιάς στην Ευρώπη και ανοικτά ή συγκεκαλυμμένα φασιστικών και νεοναζιστικών κομμάτων κατά το παράδειγμα του Μεσοπολέμου, εξαιτίας της μεγαλύτερης οικονομικής-κοινωνικής κρίσης, σήμερα είναι πραγματικότητα.
Παρά το γεγονός ότι τελικά χάρη στην καταμέτρηση των επιστολικών ψήφων, ο ακροδεξιός Νόρμπερτ Χόφερ του κόμματος της Ελευθερίας έχασε οριακά στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές στην Αυστρία -συγκέντρωσε το 49,7% έναντι 50,3% του υποστηριζόμενου από τους Πράσινους Αλεξάντερ Βαν ντερ Μπέλεν- η αλγεινή εντύπωση από το γεγονός ότι οι μισοί Αυστριακοί ψήφισαν υπέρ ενός νοσταλγού του Χίτλερ δεν αλλάζει.
Στην Αυστρία τα δύο παραδοσιακά κόμματα εξουσίας που κυβερνούσαν μεταπολεμικά τη χώρα, το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα και το Σοσιαλδημοκρατικό είχαν ήδη από τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών καταρρεύσει.
Η άνοδος της άκρας δεξιάς δεν σταματά στην Αυστρία. Στην Κύπρο το αδελφό κόμμα της Χρυσής Αυγής μπήκε για πρώτη φορά στη Βουλή με ποσοστό 3,71% (δύο έδρες), με τα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας, ΔΗΣΥ, ΑΚΕΛ, ΔΗΚΟ, να καταγράφουν μεγάλες απώλειες.
Στην Ουγγαρία εκτός από τον Βίκτορ Όρμπαν υπάρχουν και οι αμιγώς φασίστες του κόμματος Γιόμπικ, στη Φινλανδία στην κυβέρνηση μετέχει το ακροδεξιό Κόμμα των Αληθινών Φινλανδών, το κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία κερδίζει συνεχώς πόντους, ενώ στη Γαλλία η πιθανότητα να εκλεγεί πρόεδρος το 2017 η Μαρίν Λεπέν είναι πολύ μεγάλη.
Για την Αυστρία η άνοδος της ακροδεξιάς είναι σημαντική για ένα ακόμη πρόσθετο λόγο. Όταν το 2000 ο νεοναζί Γιοργκ Χάιντερ από το κόμμα της Ελευθερίας έμπαινε στην κυβέρνηση γινόταν χαμός... Σήμερα οι αντιστάσεις στον κίνδυνο εκφασισμού της Ευρώπης όλο και περισσότερο εξασθενούν...
Παρά τις επιμέρους διαφορές από χώρα σε χώρα η άνοδος της ακροδεξιάς αντικατοπτρίζει την αδυναμία των κομμάτων εξουσίας αλλά και όσων φιλοδοξούσαν να αποτελέσουν εναλλακτική προοπτική, να διαχειριστούν την πολύπλευρη κρίση που βιώνει σήμερα η Ευρώπη. Στην Κύπρο, για παράδειγμα, το αριστερό ΑΚΕΛ, επί των ημερών του οποίου το νησί μπήκε σε μνημόνιο, έχασε το 7% της εκλογικής του δύναμης.
Η οικονομική ανασφάλεια, η κοινωνική περιθωριοποίηση, ο ελιτισμός των Βρυξελλών και η αίσθηση ότι «όλοι ίδιοι είναι» στρέφουν τους ψηφοφόρους στην ακροδεξιά, ξεχνώντας τα δεινά τα οποία προκάλεσαν στο παρελθόν τα κηρύγματα μίσους...
Όπως είπε και ο βραβευμένος πρόσφατα με τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες Βρετανός σκηνοθέτης Κεν Λόουτς, «όταν υπάρχει απελπισία, η ακροδεξιά το εκμεταλλεύεται».