Ισπανία: Με κομμένη την ανάσα καθώς πλησιάζει η ώρα της αλήθειας!

Του Γιώργου Μητραλιά

Σχεδόν ένας μήνας έχει περάσει από τις ισπανικές εκλογές της 20^ης Δεκεμβρίου και όλα δείχνουν ότι το Ισπανικό Κράτος έχει μπει για τα καλά σε μια εντελώς νέα περίοδο της σύγχρονης ιστορίας του. Μια περίοδο που σημαδεύεται από δυο ιδρυτικά γεγονότα με συνέπειες που επηρεάζουν πολύ πέρα από τα ισπανικά σύνορα: Την πολιτική κρίση στη Μαδρίτη, που προβλέπεται να είναι παρατεταμένη, αλλά και τη ραγδαία αποδυνάμωση της ήδη καταπονημένης «εθνικής συνοχής» του που κάνει να αναπτύσσονται φυγόκεντρες δυναμικές όχι μόνο στην Καταλονία, αλλά και στη Γαλικία και –προφανώς- στη Χώρα των Βάσκων!

Φυσικά, εν αρχή όλης αυτής της κοσμοϊστορικής αλλαγής ην η ισπανική κοινωνία και τα ριζοσπαστικά κινήματά της που έφεραν κυριολεκτικά τα πάνω κάτω στα τελευταία 5 χρόνια. Τρανή απόδειξη… τα αποτελέσματα των εκλογών της 20^ης Δεκεμβρίου, που είδαν τα δυο νεοφιλελεύθερα κόμματα που εναλλάσσονταν στην εξουσία να πέφτουν από το 80%-85% των ψήφων που συγκέντρωναν παραδοσιακά στο ισχνό 50,73% τώρα. Ο λόγος αυτής της κάθετης πτώσης που μοιάζει με αρχή κατάρρευσης είναι φανερός: Είναι η θεαματική άνοδος των ψηφοδελτίων του Podemos, που το έφερε σε απόσταση αναπνοής από το Σοσιαλιστικό κόμμα και το ανέδειξε σε μεγάλο νικητή των εκλογών. Μια άνοδος που όμως δεν θα είχε υπάρξει αν αυτό το κόμμα δεν συμμαχούσε –έστω και την ύστατη ώρα- με τις πολιτικές εκφράσεις μερικών από αυτά ακριβώς τα ριζοσπαστικά κοινωνικά κινήματα στη Καταλονία, στη Γαλικία και στη Κοινότητα της Βαλένθια. (1)

Άμεση συνέπεια αυτής της «διεύρυνσης» του Podemos στις ριζοσπαστικές κινήσεις πολιτών δεν ήταν μόνο οι σαρωτικές του νίκες στην Καταλονία, στη Γαλικία και στη Κοινότητα της Βαλένθια, αλλά και η νικηφόρα δυναμική που αναπτύχθηκε σε όλη τη χώρα και το έφερε στη πρώτη θέση ακόμα και στη Χώρα των Βάσκων. Μια δυναμική που θα μπορούσε να ήταν όμως ακόμα μεγαλύτερη αν η ηγεσία του Podemos δεν είχε απορρίψει τη προοπτική του ενιαίου μετώπου όλων των αριστερών, που θα είχε συμπεριλάβει τόσο την Ενιαία Αριστερά/Λαϊκή Ενότητα του Αλμπέρτο Γκαρθόν όσο και το σύνολο των κινημάτων, κινήσεων και πολιτών που απορρίπτουν τη λιτότητα. Και μόνη η εκλογική συμμαχία με την Ενωμένη Αριστερά θα ήταν όμως αρκετή για να προσφέρει στη σύμπραξη Podemos και συμμάχων άλλους 13 βουλευτές, πράγμα που θα την έφερνε όχι μόνο μπροστά από τη Σοσιαλδημοκρατία αλλά και πολύ κοντά στο Λαϊκό κόμμα του Μαριάνο Ραχόϊ…

Η υπενθύμιση όλων αυτών των πρόσφατων γεγονότων, των επιτυχιών αλλά και των χαμένων ευκαιριών έχει την (τεράστια) σημασία της στις κρίσιμες μετεκλογικές εξελίξεις και διεργασίες που σημειώνονται αυτό τον καιρό στην Ισπανία. Έτσι, η ηγεσία του Podemos δείχνει προς το παρόν να κλείνει όχι υπέρ της «ρήξης» (Ruptura) με το Κράτος και το Σύνταγμα της Μεταπολίτευσης στην οποία θα οδηγούσε η συμπαράταξη -και κυβέρνηση- όλων εκείνων που απορρίπτουν τη λιτότητα, αλλά μάλλον υπέρ της μεταρρύθμισης αυτού του Κράτους και του Συντάγματός του, μέσα από την υποστήριξη του Podemos σε μια κυβέρνηση υπό το νεαρό ηγέτη της Σοσιαλδημοκρατίας Πέδρο Σάντσες, και η οποία επιπρόσθετα θα τύχαινε τουλάχιστον της ανοχής των δεξιότατων Ciudadanos.

Ωστόσο, άλλαι μεν αι βουλαί του Πάμπλο Ιγκλέσιας, που δείχνει να προτιμάει τον σοσιαλδημοκράτη Σάντσες από τους πολύ πιο αριστερούς του κινηματικούς ριζοσπάστες, και άλλα η ισπανική πραγματικότητα κελεύει. Και αυτό καθώς μάλιστα κανείς στην Ισπανία δεν αγνοεί πια ότι όλες χωρίς εξαίρεση οι πολιτικές διεργασίες, παρασκηνιακές και μη, γίνονται υπό τη σκιά του καταλανικού ζητήματος που επηρεάζει και ορίζει τα πάντα. Έτσι, ο σχηματισμός μιας κυβέρνησης Σοσιαλδημοκρατίας-Podemos που επιθυμούν και οι δυο πλευρές, θα ήταν απολύτως εφικτός αν δεν υπήρχε το πρόβλημα της διεξαγωγής δημοψηφίσματος στη Καταλονία για την αυτοδιάθεσή της, που το μεν Podemos έχει δεσμευτεί να υποστηρίξει ενώ το Σοσιαλιστικό Εργατικό κόμμα (PSOE) δεν αποδέχεται ταυτίζοντάς το μάλιστα με «εσχάτη εθνική προδοσία»! Αυτή η προγραμματική δέσμευση του Podemos μοιάζει όμως ανυπέρβλητη επειδή αποτελεί τον εκ των ουκ άνευ όρο που έχει επιβάλει το κίνημα που στηρίζει την Άντα Κολάου για να συμπράξει εκλογικά με το Podemos. Μια σύμπραξη που, όπως είδαμε, στέφθηκε από επιτυχία καθώς σάρωσε στις πρόσφατες εθνικές εκλογές στη Καταλονία.

Η σπαζοκεφαλιά δεν σταματάει όμως εδώ, έχει και συνέχεια. Με τη σειρά της η Άντα Κολάου, που δεν δηλώνει υπέρμαχος της καταλανικής ανεξαρτησίας, είναι αναγκασμένη να αξιώνει από το Podemos να στηρίξει άνευ όρων το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση των Καταλανών, όχι μόνο επειδή υπέρ της ανεξαρτησίας της Καταλονίας τάσσεται ένα μεγάλο τμήμα του συνασπισμού δυνάμεων που την έφερε στο δημαρχείο της Βαρκελόνης το Μάιο του 2015, αλλά και επειδή υπέρ του συνασπισμού Podemos-Barcelona En Comú ψήφισε στις 20 του περασμένου Δεκέμβρη η συντριπτική πλειοψηφία των υποστηρικτών της ανεξαρτησιακής και αντικαπιταλιστικής CUP, που δεν κατέβηκε στις εθνικές εκλογές!

Όπως κι αν κοιτάξει λοιπόν κανείς την ισπανική κρίση, δεν θα αποφύγει να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η όποια επίλυσή της περνάει μέσα από την αντιμετώπιση, αν όχι την επίλυση, του φλέγοντος καταλανικού προβλήματος, είτε με τον ένα είτε με τον άλλο τρόπο. Με δεδομένο λοιπόν ότι τα μισόλογα, οι τακτικισμοί και τα πολιτικάντικα κόλπα δεν λειτουργούν πια στο καταλανικό ζήτημα, καθώς μάλιστα ο νέος πρόεδρος της Καταλονίας Κάρλες Πουτσντεμόντ (2) επιταχύνει τη «διαδικασία αποσύνδεσής» της από το Ισπανικό Κράτος, η ώρα της αλήθειας πλησιάζει γοργά για όλους τους παίκτες του ισπανο-καταλανικού δράματος, είτε αυτοί απειλούν με καταστολή την καταλανική «στάση», είτε στηρίζουν –έστω και συρόμενοι- το δικαίωμα των Καταλανών στην αυτοδιάθεσή τους!

Το μόνο συμπέρασμα που βγαίνει από όλα αυτά είναι ότι δεν μπορεί να γίνει καμιά πρόβλεψη για το αμέσως προσεχές μέλλον και ότι η κατάσταση θα παραμείνει εξαιρετικά ρευστή ενόσω οι πάντες στις κομματικές ηγεσίες θα αναμένουν, με κομμένη την ανάσα, τη συνέχεια των εξελίξεων στη Βαρκελόνη για να καθορίσουν τη στάση τους στη Μαδρίτη. Με άλλα λόγια, κρίση, θεσμικό χάος και ακυβερνησία με φόντο ένα πολιτικό τοπίο που αποσυντίθεται, ανασυντίθεται και αλλάζει εκ βάθρων, και μια κοινωνία έτοιμη να εισβάλει στο προσκήνιο όσο ποτέ άλλοτε στα τελευταία 75 χρόνια. Ποιος θα τολμούσε να ισχυριστεί ότι όλα αυτά δεν αφορούν, δεν ενδιαφέρουν και κυρίως, δεν επηρεάζουν άμεσα ολάκερη τη Γηραιά μας ήπειρο, και εμάς μαζί της;

Σημειώσεις

1. Οι 27 από τους 69 βουλευτές που εξελέγησαν συνολικά με τα ψηφοδέλτιά του, δεν ανήκουν στο Podemos αλλά στις συνεργαζόμενες με αυτό δυνάμεις που είναι η Barcelona en Comú στη Καταλονία, η En Marea στη Γαλικία και το Compromis, το δεύτερο σε δύναμη κόμμα της Κοινότητας της Βαλένθια (5 εκατομμύρια κάτοικοι). Ακριβώς επειδή δεν ανήκουν στο Podemos, αυτοί οι 27 βουλευτές ζητούν –δίκαια- να δημιουργήσουν στη νέα Ισπανική Βουλή τις δικές τους τρεις ανεξάρτητες κοινοβουλευτικές ομάδες, πράγμα που τους αρνούνται όμως τα τρία νεοφιλελεύθερα κόμματα. Αξίζει να σημειώσουμε ότι τόσο στη Καταλονία, όσο και στη Γαλικία και Κοινότητα της Βαλένθια, το Podemos είναι κατά πολύ μικρότερο σε δύναμη από τους τοπικούς εταίρους του.