Καταλονία: Προς τη μετωπική σύγκρουση με τη νεοφιλελεύθερη Μαδρίτη του Ραχόϊ
Του Γιώργου Μητραλιά
Όταν στην Ισπανία μιλούν για τη διαρκώς κλιμακούμενη κρίση στις σχέσεις της Καταλονίας με το Ισπανικό Κράτος, συνηθίζουν να κάνουν λόγο για την επερχόμενη «σύγκρουση δύο τρένων». Ε, λοιπόν, μετά από τις ραγδαίες και συχνά δραματικές εξελίξεις των τελευταίων 4-5 ημερών, μπορούμε να πούμε ότι αυτά τα δυο τρένα όχι μόνο ξεκίνησαν αλλά και αναπτύσσουν όλο και μεγαλύτερη ταχύτητα στη πορεία τους προς τη μετωπική τους σύγκρουση!
Πριν όμως αναφερθούμε στα γεγονότα που σημάδεψαν την πρώτη εβδομάδα αυτού του Οκτώβρη, νομίζουμε ότι είναι απαραίτητο να απαντήσουμε σε μια αναπόφευκτη απορία: Γιατί αξίζει και πρέπει να μας ενδιαφέρει το καταλανικό ζήτημα όταν έχουμε να αντιμετωπίσουμε μύρια σοβαρότατα προβλήματα μέσα και έξω από τη χώρα μας; Η απάντηση είναι σύνθετη αλλά θα σταθούμε μόνο σε μια από τις διαστάσεις της. Αξίζει και πρέπει να δώσουμε προτεραιότητα στο καταλανικό ζήτημα επειδή βάζει σε βαθύτατη κρίση όχι μόνο την ισπανική αλλά όλη την ευρωπαϊκή νεοφιλελεύθερη αντίδραση και καθεστηκυία τάξη! Επειδή μια ήττα της κυβέρνησης Ραχόϊ σε αυτό το μέτωπο θα οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια όχι μόνο στην πτώση της αλλά και στη κατάρρευση του ισπανικού νεοφιλελεύθερου δικομματισμού. Και τέλος, επειδή και μόνη η διεξαγωγή της Consulta στις 9 Νοεμβρίου θα έδινε μια τεράστια ώθηση στους λαϊκούς αγώνες και στη ριζοσπαστική αριστερά τόσο στη Καταλονία, όσο και στο Ισπανικό Κράτος, με συνέπειες που θα γίνονταν άμεσα αισθητές σε ολάκερη την Ευρώπη!...
Ας γυρίσουμε όμως στα γεγονότα των τελευταίων ημερών που ακολούθησαν την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Μαδρίτης να κηρύξει «αντισυνταγματική» και να «αναστείλει» την προκήρυξη της Consulta από τον πρόεδρο της Καταλονίας Αρτούρ Μας καθώς και την κίνηση του τελευταίου να υπακούσει «παγώνοντας» τη διαδικασία προετοιμασίας της. Όπως θα έπρεπε να αναμένεται, οι αντιδράσεις που προκάλεσε η αρχή συμμόρφωσης του κ. Μας προς τας υποδείξεις ήταν ακαριαίες, έντονες και μαζικές. Χάρη στο μικρό αλλά ριζωμένο στη κοινωνία κόμμα της CUP (Candidatura d’Unitat Popular- Υποψηφιότητα Λαϊκής Ενότητας) και στον ηγέτη του David Fernandez (1), που κάλεσαν αμέσως σε κινητοποίηση μέσα και έξω από το καταλανικό κοινοβούλιο, πρεσβεύοντας την ανυπακοή στα κελεύσματα της Μαδρίτης, το αρχικό μούδιασμα που προκάλεσε η υποχώρηση του καταλανού προέδρου έδωσε γρήγορα τη θέση του στη λαϊκή οργή και αποφασιστικότητα, καθώς μάλιστα η Esquerra Republicana (ERC), το μεγαλύτερο κόμμα της Καταλονίας, απέρριψε τον «πονηρό» ελιγμό του κ. Μας και του κόμματός του που πρότειναν στην Esquerra να κατέβουν μαζί στις πρόωρες εκλογές που θα γίνονταν αντί της Consulta.
Με την CUP και την ERC να έχουν κάνει μέτωπο και τη νεολαία να κατεβαίνει στους δρόμους, ο κ. Μας δεν μπορούσε παρά ενδώσει στις πιέσεις και να παραβιάσει τις νομικίστικες απαγορεύσεις της Μαδρίτης υπογράφοντας το διάταγμα για τη συγκρότηση της εκλογικής επιτροπής για το δημοψήφισμα της 9ης Νοεμβρίου. Δυο μέρες αργότερα, στη μαραθώνια «συνάντηση κορυφής» των κομμάτων που τάσσονται υπέρ της Consulta, τα πράγματα έγιναν ακόμα πιο ξεκάθαρα καθώς όλοι οι μετέχοντες ηγέτες συμφώνησαν να προχωρήσουν ενωμένοι αγνοώντας τις απειλές και τους εκβιασμούς του Ραχόϊ και της «ισπανικής κυβέρνησής του». Τη γενική αίσθηση ότι κάμπτονται –τουλάχιστον προς το παρόν- οι αντιστάσεις του κυβερνώντος καταλανικού κόμματος Convergència i Unió (CiU) και του ηγέτη του ενίσχυσε μάλιστα η θεαματική επίδειξη ισχύος που ακολούθησε όταν οι 920 από τους 947 δημάρχους που αριθμεί η Καταλονία (!), προσήλθαν στο προεδρικό μέγαρο και όχι μόνο διατράνωσαν την απόφασή τους να στηρίξουν την Consulta αλλά και…ζητωκραύγασαν υπέρ της ανεξαρτησίας της χώρας τους!
Πώς φτάσαμε όμως σε αυτή την απότομη κλιμάκωση των εχθροπραξιών μεταξύ Μαδρίτης και Βαρκελώνης, που ελάχιστοι είχαν προβλέψει; Το κλειδί για την κατανόηση αυτών που συμβαίνουν και πρόκειται να συμβούν στην Καταλωνία –αλλά και στο Ισπανικό Κράτος- προσφέρει η έντονη και υπό εξέλιξη αλλαγή του πολιτικού τους τοπίου κάτω από την πίεση της ανόδου των κάθε λογής μαζικών κοινωνικών κινημάτων. Για παράδειγμα, την αδυναμία του προέδρου Μας και του κυβερνώντος αστικού εθνικιστικού του κόμματος να αντισταθούν στις πιέσεις των κομμάτων της αριστεράς εξηγεί σε μεγάλο βαθμό η καλπάζουσα ριζοσπαστικοποίηση της καταλανικής –αλλά και της ισπανικής- κοινωνίας, που έχει για συνέπεια την ιστορική αποδυνάμωση και κρίση των αστικών πολιτικών σχηματισμών. Έτσι, ενώ σε εθνικό επίπεδο οι μόλις χτεσινές δημοσκοπήσεις φέρουν το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα να καταρρέει πέφτοντας από το ήδη απογοητευτικό 30,37% των εκλογών του 2011 στο σημερινό…15.9%, οι ίδιες δημοσκοπήσεις φέρουν το καταλανικό κυβερνών κόμμα να αιμορραγεί ακατάσχετα και να πέφτει από το 21,2% του 2011 στο σημερινό 14,8%. Και όλα αυτά ενώ τόσο σε επίπεδο Ισπανικού Κράτους όσο και στη Καταλονία, η αριστερά και δη η ριζοσπαστική (Podemos) σημειώνει αλματώδη άνοδο φέρνοντας τα πάνω κάτω στις πολιτικές ισορροπίες της χώρας.
Αν και προσωρινό καθώς οι αμέσως επόμενες 3-4 βδομάδες θα είναι καθοριστικής σημασίας, το συμπέρασμα που βγαίνει αβίαστα από όλες αυτές τις (ιστορικές) εξελίξεις των τελευταίων ημερών είναι προφανές: Είναι ίσως ήδη πολύ αργά για τη Μαδρίτη και την κυρίαρχη «κάστα» της για να αποτρέψει το μοιραίο, δηλαδή την κοινωνικά ριζοσπαστική δυναμική που απελευθερώνει το παλλαϊκό αίτημα των Καταλανών να αποφασίσουν δημοκρατικά και ελεύθερα για το μέλλον τους. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει και ότι η Μαδρίτη θα καταθέσει αμαχητί τα όπλα αναγνωρίζοντας το δικαίωμα του καταλανικού λαού στην αυτοδιάθεσή του. Αν κρίνουμε μάλιστα από το γεγονός ότι πολλά στελέχη της (υπουργοί, δήμαρχοι,…) ζητούν ανοιχτά… τη σύλληψη του προέδρου της Καταλονίας και του 80% των βουλευτών της Βουλής της καθώς και ότι άρχισε κιόλας να μεταφέρει στα μουλωχτά στη Καταλονία –που διαθέτει τη δική της αστυνομία- εκατοντάδες αστυνομικούς των ειδικών ισπανικών κατασταλτικών δυνάμεων, είναι φανερό ότι ο κ. Ραχόϊ και η κυβέρνησή του δεν αστειεύονται όταν προειδοποιούν ότι θα χρησιμοποιήσουν «όλα τα μέσα» για να εμποδίσουν τους Καταλανούς να επιλέξουν ελεύθερα το μέλλον τους.
Ενώ λοιπόν όλα δείχνουν ότι οδεύουμε πια ταχύτατα προς μια «σύγκρουση των δυο τρένων», που υπόσχεται να είναι εξαιρετικά βίαιη αλλά και κατακλυσμική ως προς τις γενικότερες κοινωνικές και πολιτικές συνέπειές της, το μεγάλο δίλημμα του μακρινού 1936 ξαναρχίζει να πλανιέται πάνω από την Ευρώπη ταλανίζοντας όσους και όσες εξακολουθούν να βλέπουν πέρα από τη μύτη τους και κυρίως, να διατηρούν την ικανότητα να εξεγείρονται μπροστά στην αδικία: Θα αφήσουμε, όπως και τότε, τον καταλανικό λαό τραγικά μόνο απέναντι στο αρραγές μέτωπο της πιο μαύρης ισπανικής και ευρωπαϊκής αντίδρασης ή θα σταθούμε στο πλευρό του επειδή ο δικός του είναι και δικός μας αγώνας;
Και όπως λέει το σύνθημα που ακούγεται σήμερα όσο κανένα άλλο στη Καταλονία: Ara es l’hora! Τώρα είναι η ώρα…