Ελευθεροτυπία, Παρασκευή 5 Αυγούστου 2011
Μια, δυο, τρεις, πολλές πλατείες
Του ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ
Στο Τελ Αβίβ έφτασε το κίνημα της πλατείας, πιάνοντας στον ύπνο την πολιτική και οικονομική εξουσία του κράτους του Ισραήλ.
Χιλιάδες Ισραηλινοί πολίτες συνεχίζουν να κατεβαίνουν στη «λεωφόρο Ρότσιλντ» -η οποία ειρήσθω εν παρόδω κάποτε ονομαζόταν «οδός του λαού»-, σε ένα από τα κεντρικότερα σημεία του Τελ Αβίβ με συνθήματα όπως: «Ο λαός απαιτεί κοινωνική δικαιοσύνη», «Θέλουμε δικαιοσύνη, όχι ελεημοσύνη», «Οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη», «Οταν η κυβέρνηση είναι εναντίον του λαού, ο λαός είναι κατά της κυβέρνησης».
Σε πολλά από τα συνθήματα είναι εμφανής η επιρροή των πρόσφατων εξεγέρσεων στον αραβικό κόσμο. «Πρόκειται για την Ισραηλινή Ανοιξη», έγραφε ένα από τα πανό και ένα άλλο συμπλήρωνε: «Μουμπάρακ, Ασαντ, Νετανιάχου!». Η επιρροή της Αραβικής Ανοιξης αποτυπώνεται και σε μεμονωμένες δηλώσεις διαδηλωτών. «Υπάρχει μεγάλη επίδραση από όσα συνέβησαν στην πλατεία Ταχρίρ... Υπάρχει σίγουρα μεγάλη επίδραση. Αυτό συμβαίνει όταν ο λαός κατανοεί ότι έχει τη δύναμη, ότι μπορεί να οργανωθεί από μόνος του, δεν χρειάζεται πλέον την κυβέρνηση να του πει τι να κάνει, μπορεί να αρχίσει να λέει ο ίδιος στην κυβέρνηση τι πρέπει να κάνει», δηλώνει νεαρός σε ένα από τα δεκάδες ρεπορτάζ που μετέδωσαν τα ξένα και εγχώρια μέσα ενημέρωσης.
Το κίνημα των Ισραηλινών «αγανακτισμένων» ξεκίνησε από μια καμπάνια μέσω Facebook για την τιμή του «λευκού τυριού» και επεκτάθηκε στο ακανθώδες ζήτημα της έλλειψης στέγης, λόγω των απλησίαστων τιμών ενοικίασης και πώλησης.
Οι τιμές των σπιτιών στο Ισραήλ αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 16,4% ή 13,43% πάνω σε σχέση με τον πληθωρισμό πέρυσι. Στις μεγάλες πόλεις οι αυξήσεις ήταν ακόμη μεγαλύτερες. Στο Τελ Αβίβ οι τιμές των σπιτιών έχουν αυξηθεί 64% από το 2008. Στα τέλη του 2010 η μέση τιμή ενός σπιτιού στο Τελ Αβίβ έφτανε τα 500.000 δολάρια.
Το αίτημα για «φτηνή στέγη» μετατράπηκε πολύ γρήγορα σε αίτημα για «κοινωνική δικαιοσύνη», αναδεικνύοντας τις τεράστιες κοινωνικές αντιθέσεις που επικρατούν εδώ και χρόνια στην ισραηλινή κοινωνία. Ο ΟΟΣΑ, στον οποίο μόλις το 2010 εντάχθηκε το κράτος του Ισραήλ μετά βαΐων και κλάδων ως η 33η πιο πλούσια οικονομία, αναφέρει σε πρόσφατη έκθεσή του ότι το 39% των Ισραηλινών βρίσκει «δύσκολο ή πολύ δύσκολο» να ζήσει με το εισόδημά του. Ο μέσος όρος στον ΟΟΣΑ είναι 24%. Παρά την υψηλή ανάπτυξη (5%) και την προβλεπόμενη ανεργία στο 5,7%, το Ισραήλ παραμένει μία από τις πιο άνισες κοινωνίες στον αναπτυγμένο κόσμο.
Πού θα καταλήξει το κίνημα των Ισραηλινών «αγανακτισμένων», δύσκολο να προβλέψει κανείς. Ο πόλεμος και η καταστολή «έλυσαν» πολλές φορές τα φαινόμενα κοινωνικών συγκρούσεων στα κράτη της περιοχής. Προς το παρόν, το κίνημα εκτός από πανικό -«δεν θα μετατρέψουμε τους πλούσιους, τους επιχειρηματίες, τους επενδυτές και τους βιομηχάνους σε εχθρούς του λαού, επειδή είναι τμήμα μιας υγιούς οικονομίας», δήλωνε προ ημερών ο Ισραηλινός υπουργός Οικονομικών Γιουβάλ Στέινιτς (Λικούντ), επισείοντας τον κίνδυνο... αναρχίας, αν ικανοποιηθούν όλα τα αιτήματα της... πλατείας- πέτυχε μια μικρή «νίκη», όπως το να μην αυξηθούν οι τιμές της βενζίνης, όπως έγινε και με το «λευκό τυρί».
Το βέβαιο είναι ότι όσο θα διευρύνεται η κοινωνική αδικία, από το Ουισκόνσιν μέχρι την Αθήνα, το Κάιρο και το Τελ Αβίβ, ο κόσμος θα ξεσηκώνεται απαιτώντας τα αυτονόητα: «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία»!