Ο Τραμπ και η ευρωπαϊκή Δεξιά: μια σχέση έλξης-απώθησης που προμηνύει δεινά...
του Γιώργου Μητραλιά
Ποιες αντιδράσεις για την επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο; Για τις ευρωπαϊκές αστικές τάξεις και τα κόμματά τους, η απάντηση θα έπρεπε να είναι και ήταν θετική, ακόμα και ενθουσιώδης. Γιατί; Μα, εξαιτίας της ξεκάθαρα εκφρασμένης πρόθεσης του Τραμπ να εφαρμόσει αντιδραστικές, αντισυνδικαλιστικές, αντεργατικές, αντικοινωνικές και φιλοκαπιταλιστικές πολιτικές που οι Ευρωπαίοι δεξιοί θα ήθελαν να εφαρμόσουν και στις χώρες τους, για να «ειρηνεύσουν» τις δικές τους κοινωνίες για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Αδιάψευστη απόδειξη αυτής της καπιταλιστικής ευφορίας; Tα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια πανηγύριζαν την επομένη της εκλογικής νίκης του Τραμπ...
Φυσικά, τα κόμματα και οι άλλες δυνάμεις της ακροδεξιάς έχουν κάθε λόγο να πανηγυρίζουν περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο, βέβαιες ότι η νίκη του Τραμπ δεν μπορεί παρά να τις ωφελήσει στην - προς το παρόν ασταμάτητη - πορεία τους προς την εξουσία σε αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των μεγαλύτερων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Γαλλία και η Γερμανία. Έχοντας ήδη ούριο τον άνεμο στα πανιά τους την τελευταία δεκαετία, αυτά τα ακροδεξιά ή ακόμα και νεοφασιστικά κόμματα γίνονται τώρα, χάρη στον Τραμπ, ακόμη πιο ελκυστικά για τις ακροδεξιές πτέρυγες και τάσεις που υπάρχουν ήδη μέσα στα μεγάλα κόμματα της παραδοσιακής Δεξιάς. Καθώς μάλιστα η δυστυχία των μεν κάνει την ευτυχία των δε, οι εκλογικές αιμορραγίες και οι διασπάσεις που θα υποστούν αυτά τα κόμματα της παραδοσιακής ευρωπαϊκής δεξιάς προς όφελος μιας μάλλον σκληρής ακροδεξιάς που συμπαθεί τον Πούτιν, απειλούν να αναδιαμορφώσουν το πολιτικό τοπίο ολόκληρης της Ευρώπης, αλλάζοντας ριζικά την ισορροπία δυνάμεων και εντός της Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης!
Ωστόσο, υπάρχει και μια άλλη πλευρά των ευρωπαϊκών συνεπειών της επιστροφής του Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ο αρχικός πανηγυρισμός της ευρωπαϊκής αστικής τάξης που ακολούθησε τον εκλογικό θρίαμβο του Τραμπ δεν κράτησε πολύ. Γιατί συνέβη αυτό; Μα, επειδή αυτές περιέχουν ένα καθόλου ασήμαντο πρόβλημα: τον επιθετικό προστατευτισμό και τον υπερεθνικισμό του Τραμπ. Τρανή αποδειξη οι όλο και περισσότερες δηλώσεις που κάνει ο Τραμπ καθημερινά, που επιβεβαιώνουν την πρόθεσή του να επιβάλει υπέρογκους δασμούς ακόμη και στους συμμάχους και φίλους του, οι οποίοι θα πλήξουν σκληρά τις οικονομίες τους, με αποτέλεσμα η αρχική ικανοποίηση να αντικαθίσταται από ανησυχία, άγχος, ακόμη και φόβο. Πρόκειται για ένα πραγματικό κρύο ντους, τπου όχι μόνο καλμάρει τον ενθουσιασμό τους, αλλά και αλλάζει βαθιά τις διαθέσεις και τη στάση των αστικών τάξεων, των μέσων ενημέρωσης και της ευρωπαϊκής δεξιάς απέναντι στον Τραμπ.
Με λίγα λόγια, αυτό που διαφαίνεται στον ορίζοντα, μόλις ένα μήνα μετά την εκλογική του νίκη, είναι ότι οι ευρωπαϊκές αστικές τάξεις και τα δεξιά ευρωπαΪκά κόμματα τους είναι περίπου καταδικασμένa να αναπτύξουν σχέσεις έλξης-απώθησης με τον Τραμπ και την κυβέρνησή του! Από τη μία πλευρά, η έλξη που προκαλείται από την ιδεολογική συνάφεια και το κοινό μίσος για τους από κάτω. Και από την άλλη, η απώθηση που προκαλούν οι βαθιές γεωστρατηγικές διαφορές και, πάνω απ' όλα, ο πολύ επιθετικός προστατευτισμός του Τραμπ. Ένας προστατευτισμός που θα μπορούσε κάλλιστα να βάλει φωτιά στις κοινωνίες της γηραιάς ηπείρου αλλά και πέρα από αυτήν (στην Κίνα, την Ινδία, το Μεξικό, ακόμη και τον Καναδά, για παράδειγμα) και να αποσταθεροποιήσει παραπέρα τα ήδη εύθραυστα πολιτικά τους συστήματα εξαιτίας του κοινωνικού μαρασμού και της ανεργίας ρεκόρ που θα προέκυπτε από τη χρεοκοπία ολόκληρων τομέων των οικονομιών τους και την πιθανή απώλεια εκατομμυρίων θέσεων εργασίας...
Είναι προφανές ότι τέτοιες αντιφατικές σχέσεις δεν μπορούν να διαρκέσουν επάπειρον και ότι οι ευρωπαϊκές αστικές τάξεις και το πολιτικό προσωπικό τους δεν μπορούν να παραμένουν αιώνια διχασμένες μεταξύ έλξης και απώθησης για τον Τραμπ. Αργά ή γρήγορα η ζυγαριά θα γείρει είτε υπέρ της έλξης και της περισσότερο ή λιγότερο ειρηνικής συνύπαρξης, είτε υπέρ της απώθησης, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε δράματα. Αν, φυσικά, αυτά τα δράματα δεν αποτραπούν από κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις ικανές να σταματήσουν και να νικήσουν και τους μεν και τους δε. Με δεδομένα όλα αυτά, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο κάποιοι από τους υποστηρικτές του Τραμπ ή ακόμη και τους πολιτικούς κλώνους του να στραφούν εναντίον του, αν οι συγκρούσεις συμφερόντων τους γίνουν ιδιαίτερα έντονες. Στην πραγματικότητα, τα πρώτα σημάδια μιας τέτοιας αλλαγής είναι ήδη ορατά όταν, για παράδειγμα, η Ιταλίδα πρωθυπουργός, η μεταφασίστρια κυρία Μελόνι, ή ο ακροδεξιός ρατσιστής και ισλαμοφοβικός φίλος της, ο Ολλανδός κ. Βίλντερς, καταγγέλλουν τον προστατευτισμό του Τραμπ και ενώνουν τις δυνάμεις τους με τους άλλους Ευρωπαίους εταίρους τους ενάντια στους δασμούς που αυτός θέλει να επιβάλει στα προϊόντα των χωρών τους.
Αυτό όμως που φαίνεται να ανησυχεί περισσότερο τους Ευρωπαίους είναι ο εξαιρετικά “ξεχωριστός” χαρακτήρας του Τραμπ, που τον καθιστά εντελώς απρόβλεπτο και ανεξέλεγκτο. (1) Γεγονός που μάλιστα ενισχύεται από το ότι μπορεί να αποφασίζει τα πάντα μόνος του, επειδή έχει δημιουργήσει ένα κενό γύρω του και δεν υπάρχουν πλέον -θεσμικές ή μη- ασφαλιστικές δικλείδες που μπορούν να τον εμποδίσουν να κάνει κάτι τρελό και επικίνδυνο. Όπως, για παράδειγμα, το έχει ήδη κάνει να επιλέγοντας μόνος τα μέλη της κυβέρνησής του, που ο ευρωπαϊκός Τύπος έσπευσε να χαρακτηρίσει «εξωφρενική» ή «φρικιαστική», ενώ ταυτόχρονα προέβλεπε ότι η επόμενη αμερικανική κυβέρνηση θα είναι «χαοτική».
Και η ευρωπαϊκή Αριστερά σε όλα αυτά; Τι σκέφτεται και τι κάνει σε αυτή την κρίσιμη στιγμή της ιστορίας; Η απάντηση θα μπορούσε να συνοψιστεί σε αυτές τις λέξεις: κάνει πολύ λίγα. Πρώτα απ' όλα, η άλλοτε ισχυρή αλλά τώρα απαξιωμένη και αδύναμη σοσιαλδημοκρατία της, απλώς υφίσταται τα γεγονότα χωρίς να αντιδρά. Όπως για παράδειγμα στη Γερμανία, όπου αναμένεται να υποστεί μια ιστορική ήττα στις εκλογές του ερχόμενου Φεβρουαρίου, με ένα αποτέλεσμα που μπορεί να μην ξεπερνάει το μισό του αποτελέσματος της πιο σκληρής ακροδεξιάς!
Όσο για την πιο μαχητική και ριζοσπαστική αριστερά, η επιρροή και η δύναμή της είναι αρκετά περιορισμένες για να μπορεί να επηρεάσει τη σοσιαλδημοκρατία και τα γεγονότα που συγκλονίζουν τον κόσμο μας. Με την προφανή εξαίρεση της Γαλλίας,εξαιτίας της ύπαρξης του (ωστόσο, αποδυναμωμένου) Νέου Λαϊκού Μετώπου και των εργατικών συνδικάτων, τα οποία ακόμα πρόσφατα έδωσαν αποδείξεις της μαχητικότητας τους. Όμως, αυτή η πιο ριζοσπαστική αριστερά αντιμετωπίζει ένα σημαντικό πρόβλημα στον αγώνα της κατά της ακροδεξιάς: την ύπαρξη μιας αριστεράς που «διστάζει» και αποφεύγει να καταγγείλει ξεκάθαρα τον Τραμπ ως θανάσιμο εχθρό των συνδικάτων και των εργαζομένων, του φεμινιστικού, LGBT και οικολογικού κινήματος, και της αριστεράς. Ακόμη χειρότερα, βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα ρεύμα αυτής της «διστακτικής» αριστεράς, το οποίο συμπαθεί τον Τραμπ, αποδίδοντάς του... «αντισυστημικές» αρετές, που τον καθιστούν εν δυνάμει σύμμαχο όλων εκείνων που αυτή η “αριστερά” αποκαλεί “αντιιμπεριαλιστές”.
Δεν αποτελεί όμως έκπληξη το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία αυτών που βλέπουν τον Τραμπ ως αντισυστημικό ακτιβιστή είναι επίσης συμπαθούντες και του Πούτιν. Όπως δεν προκαλεί έκπληξη καθώς δεν είναι ιστορικά πρωτοφανές να βλέπουμε ανθρώπους της αριστεράς να υιοθετούν τέτοιες θέσεις που διολισθαίνουν προς την ακροδεξιά. Στην πραγματικότητα, οι σημερινοί υποστηρικτές και θαυμαστές του Τραμπ και του Πούτιν απλώς διαιωνίζουν ένα θλιβερό, ή μάλλον εγκληματικό, φαινόμενο του Μεσοπολέμου, που είδε ακόμη και επιφανείς εκπροσώπους του εργατικού κινήματος και της Αριστεράς, όπως ο Ιταλός Nicola Bombacci ή ο Γάλλος Jacques Doriot (1) να παίρνουν τον... Μουσολίνι και τον Χίτλερ για «πρωταθλητές της ειρήνης», «αντιιμπεριαλιστές επαναστάτες» και «ενοποιητές της Ευρώπης»!
Το συμπέρασμά μας μπορεί να είναι μόνο (πολύ) προσωρινό, καθώς οι πάντες περιμένουν τα αμέσως προσεχή γεγονότα για να σχηματίσουν μια σαφέστερη ιδέα για το τι θα σημάνει η δεύτερη προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ για την Ευρώπη και τον κόσμο. Ωστόσο, ένα πράγμα είναι ήδη κάτι παραπάνω από βέβαιο: θα πρέπει να κινητοποιηθεί ό,τι είναι κινητοποιήσιμο σε ολάκερο τον κόσμο, καταρχήν για να αντισταθούμε με νύχια και με δόντια και δεύτερον για να νικήσουμε την ακροδεξιά και την κυοφορούμενη Φαιά Διεθνή, που αποτελεί σήμερα τη μεγαλύτερη και πιο θανάσιμη απειλή για ό,τι έχει απομείνει από την ανθρωπιά μας, τα δικαιώματά μας και τον πλανήτη μας...
Σημειώσεις
1. Βλέπε https://www.contra-xreos.gr/
2. Ιδρυτής και ηγέτης μαζί με τον φίλο του Γκράμσι του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος (PCI), ο ιδιαίτερα δημοφιλής στη βάση του κόμματος Nicola Bombacci φυλακίστηκε και εκτοπίστηκε αρκετές φορές από το φασιστικό καθεστώς, του οποίου ήταν ορκισμένος εχθρός, πριν σταδιακά το πλησιάσει και τελικά ενταχθεί ως σύμβουλος του Μουσολίνι στην ύστατη μεταμόρφωση του, τη Repubblica di Salò. Συνελήφθη και εκτελέστηκε μαζί με τον Μουσολίνι από τους παρτιζάνους, και πέθανε με υψωμένη τη γροθιά, φωνάζοντας «Viva il Socialismo».τ
Νούμερο 2 του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος τη δεκαετία του 1930, ο Jacques Doriot, που ήταν πολύ δημοφιλής μεταξύ των εργατών, μεταπήδησε στην ακροδεξιά το 1936 και έγινε ένας από τους ηγέτες της. Συνεργάτης των ναζιστών κατακτητών, ηγέτης του φασιστικού Parti Populaire και ιδρυτής της Γαλλικής Ναζιστικής Λεγεώνας, ο Ντοριό πολέμησε με τη στολή της Βέρμαχτ στη Ρωσία και σκοτώθηκε στη Γερμανία το 1945, στις τελευταίες μέρες του πολέμου.