Έθνος της Κυριακής - 9 Ιανουαρίου 2011 

Και οι λαοί της Ευρώπης πρέπει να ελέγχουν τους πιστωτές τους

Δεν είναι φυσιολογικό να αποπληρώνουν χρέη που δεν είναι νόμιμα

ΕΡΙΚ ΤΟΥΣΕΝ - Πρόεδρος της Επιτροπής για την Κατάργηση του Χρέους του Τρίτου Κόσμου
Η στάση πληρωμών και η άρνηση αποπληρωμής του χρέους έχουν παρομοιαστεί με εθνική καταστροφή. Οι «εικόνες αποκαλύψεως» σκοπό έχουν να αποδεχτούν οι λαοί τις εφαρμοζόμενες πολιτικές

ΤΟΥ Ν. ΚΟΥΡΙΔΑΚΗ 

Ο Ερίκ Τουσέν είναι ένα από τα διακεκριμένα στελέχη του κινήματος της «αντιπαγκοσμιοποίησης», ιστορικός και πολιτικός επιστήμονας, πρόεδρος της Επιτροπής για την Κατάργηση του Χρέους του Τρίτου Κόσμου (CADTM), μέλος της οργάνωσης ATTAC και σύμβουλος του Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ. Εχει συγγράψει αρκετά βιβλία γύρω απ’ το χρέος, το τελευταίο απ’ τα οποία ασχολείται ειδικά με τον ρόλο του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Επίσης, υπήρξε μέλος της Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου που συγκρότησε ο πρόεδρος του Ισημερινού, Ραφαέλ Κορέα, προκειμένου να απαλλαγεί από ένα μεγάλο μέρος του δημοσίου χρέους.

Διέγραψε 3,2 δισ. Η προσπάθεια στέφθηκε από επιτυχία: ο Ισημερινός διέγραψε μονομερώς -ως παράνομο («απεχθές» ή «επαχθές»)- χρέος ύψους 3.2 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Παρά το εμπάργκο των αγορών, οι συνέπειες για τον Ισημερινό δεν υπήρξαν τραγικές. Τουναντίον, το 2010 η οικονομία της χώρας αναπτύχθηκε κατά 3.7% και για το 2011 αναμένεται ανάπτυξη 5%.

Το έργο της επιτροπής στον Ισημερινό έφτασε πρόσφατα και στο ελληνικό Κοινοβούλιο από τη Σοφία Σακοράφα Αλήθεια, θα μπορούσε η εμπειρία του Ισημερινού να φανεί χρήσιμη στην Ελλάδα. Ο Ερίκ Τουσέν πιστεύει πως ναι: «Παρότι οι οικονομίες των δύο χωρών είναι διαφορετικές, η διάρθρωση του δημόσιου χρέους της Ελλάδας παρουσιάζει κοινά στοιχεία με τις αναπτυσσόμενες χώρες.

Πρώτον, η Ελλάδα χρηματοδοτεί ένα μέρος του χρέους της με τη μορφή ομολόγων, από τις Αρχές της χώρας («τιτλοποίηση του δημόσιου χρέους»), τεχνική που χρησιμοποίησε ο Ισημερινός.

Δεύτερον, ένα άλλο μεγάλο μέρος του ελληνικού χρέους είναι με τη μορφή τραπεζικών δανείων, κάτι που συμβαίνει και με τις χώρες σε ανάπτυξη.

Τρίτον, με το σχέδιο του Μαΐου του 2010, η Ελλάδα δανείστηκε από το ΔΝΤ».

Με άλλα λόγια, ό,τι συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα δεν είναι κάτι διαφορετικό απ’ αυτό που έχει συμβεί σε τόσες αναπτυσσόμενες χώρες τις τελευταίες δεκαετίες, δηλαδή την -διά του ΔΝΤ- επιβολή της «συναίνεσης της Ουάσιγκτον».

Ο κ. Τουσέν βλέπει και ένα ακόμα κοινό στοιχείο: «Το χρέος του Ισημερινού ήταν κυρίως χρέος προς τις τράπεζες των ΗΠΑ. Ο Ισημερινός, εγκατέλειψε το εθνικό νόμισμα και υιοθέτησε το νόμισμα των ΗΠΑ. Οπως ο Ισημερινός υιοθέτησε το νόμισμα των δανειστών του, έτσι και η Ελλάδα έχει κοινό νόμισμα με τους δικούς της δανειστές, όπως η Γαλλία και η Γερμανία».

Η τελευταία παρατήρηση δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι η στάση πληρωμών θα συνοδεύεται και από έξοδο απ’ το ευρώ: «Δεν υπάρχει μία σχέση αυτόματης εξόδου από το ευρώ σε περίπτωση που η Ελλάδα σταματήσει να πληρώνει.

Η Ελλάδα θα πρέπει να αποφασίσει έπειτα από διάλογο στο ελληνικό Κοινοβούλιο και με τον ελληνικό λαό αν θα παραμείνει στο ευρώ ή όχι».

Κατά τον κ. Τουσέν oι μισθοί, συντάξεις και καταθέσεις μπορούν να διασφαλιστούν. «Αν ένα κράτος αρνηθεί να αποπληρώσει το χρέος του εξοικονομεί χρήματα. Η αποπληρωμή του δεσμεύει ένα πολύ υψηλό ποσοστό κρατικών δαπανών, χρήματα που αν τα κρατήσει το κράτος μπορεί να πληρώσει τους μισθούς, να κάνει τα δημόσια νοσοκομεία, σχολεία και τις δημόσιες υπηρεσίες να λειτουργήσουν, να διασφαλίσει την ασφάλεια της χώρας. Οσα κράτη έκαναν αυτήν τη στάση πληρωμών ως τώρα, είδαν ότι βελτιώθηκε η δυνατότητά τους να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους».

Επίσης, για τις καταθέσεις των πολιτών, «η δημόσια εξουσία πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της και να δημιουργήσει ένα μεγάλο κρατικό πιστωτικό τομέα.

Το κόστος ενίσχυσης του τραπεζικού συστήματος το κράτος μπορεί να το καλύψει από την περιουσία των μεγαλομετόχων των τραπεζών».

Ντόμινο
Παρόλο που οι λόγοι που οδήγησαν στη διόγκωση του χρέους είναι διαφορετικοί στη χώρα μας, ο κ. Τουσέν επιμένει πως το χρέος δεν αφορά την Ελλάδα μόνο. «Θα πρέπει οι Ελληνες να καταλάβουν ότι δεν είναι η εξαίρεση στον κανόνα. Ο,τι συμβαίνει στην Ελλάδα από τον Απρίλιο του 2010, αναπαράγεται στην Ιρλανδία από τον Οκτώβριο του 2010, θα συμβεί στην Πορτογαλία, στην Ισπανία, στην Ιταλία. Θα ήταν πραγματικά κρίμα οι Ελληνες να πιστέψουν ότι αποτελούν μια εξαίρεση και να δεχθούν μοιρολατρικά τους όρους που τους επιβάλλουν».

Αργεντινή - Ρωσία
Η στάση πληρωμών τις έσωσε

Ως μάρτυρα υπεράσπισης της άποψής του για μη αποπληρωμή των επαχθών χρεών ο Ερίκ Τουσέν αναφέρει τον Τζ. Στίγκλιτς, νομπελίστα οικονομολόγο, ο οποίος σε μελέτη του το 2010 αποκαλύπτει ότι οικονομίες χωρών όπως της Ρωσίας ή της Αργεντινής από τη στιγμή που οι κυβερνήσεις προέβησαν σε στάση πληρωμών βρέθηκαν σε καλύτερη χρηματοοικονομική κατάσταση και μπόρεσαν εξοικονομώντας χρήματα να δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη.

Επαιξαν βρώμικα
Οι ξένες τράπεζες να αναλάβουν τις ευθύνες

Για τον κ. Τουσέν τα ευρωομόλογα -»αυτό που αποκαλούμε νομισματοποίηση του χρέους»- δεν αποτελούν λύση στο πρόβλημά μας. Πρωτίστως, θεωρεί ότι πρέπει να διερευνηθούν οι συνθήκες χορήγησης δανείων στην Ελλάδα.

Η ερώτηση στην οποία θα έπρεπε κυρίως να απαντήσουμε είναι η εξής: «Είναι φυσιολογικό οι πολίτες μιας χώρας όπως η Ελλάδα, να πρέπει να αποπληρώσουν ένα χρέος που δεν είναι νόμιμο;

Αν τα δάνεια είχαν συναφθεί προς το συμφέρον των πολιτών, με σεβασμό προς τις βασικές τους ανάγκες και οι τράπεζες, κυρίως γαλλικές και γερμανικές, είχαν μια συμπεριφορά προσεκτική και λογική, τότε θα λέγαμε ότι το χρέος πρέπει να αποπληρωθεί. Ομως, το μεγάλο μέρος του χρέους είναι παράνομο και οι τραπεζίτες που έχουν αγοράσει ελληνικούς τίτλους πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους.

Παράλογοι όροι
Συνήψαν δάνεια με όρους παράλογους και παράνομους, άρα πρέπει να αποδεχθούν την ακύρωση ενός σημαντικού μέρους του χρέους».

Ο κ. Τουσέν αναφέρει χαρακτηριστικά τις «υπέρογκες στρατιωτικές δαπάνες της Ελλάδας, πολλές απ’ τις οποίες οφείλονται σε γαλλογερμανικές πιέσεις».