Να μην αφήσουμε την άκρα δεξιά να αναποδογυρίσει την πραγματικότητα
"No pasarán!" "Δεν θα περάσουν!" ένα σύνθημα που βροντοφώναξαν στην Ισπανία από το 1936 μέχρι το 1939 ενάντια στον φρανκισμό, με την ελπίδα να σταματήσουν την άνοδο του φασισμού στην Ευρώπη. Για κάποιους, είναι ένα ξεπερασμένο σύνθημα- για μένα, αντηχεί δυνατά. Φυσικά, η περίοδος δεν είναι η ίδια, και αν οι υποστηρικτές του νεοφασισμού δεν είναι σήμερα εκείνοι του χθες, είναι ωστόσο οι άμεσοι κληρονόμοι. Όλα αυτά τα χρόνια, έχουμε πει συχνά ότι ο αγώνας κατά της ακροδεξιάς δεν μπορεί να διεξαχθεί μόνο στο όνομα της ηθικής και της ιστορίας. Σωστά. Αλλά έχουμε φτάσει να μην μιλάμε για αυτό το ζήτημα. Και έτσι, έχουμε συμβάλει στη λήθη.
Έχουμε ξεχάσει την ύπαρξη ενός καθαρόαιμου γαλλικού φασισμού, που δεν έχει διπλή ιθαγένεια. Η κοινά αποδεκτή αφήγηση παρουσιάζει την ακροδεξιά στην εξουσία στη Γαλλία ως συνέπεια της γερμανικής εισβολής και της συνεργασίας του καθεστώτος του Βισύ. Λες και ο φασισμός στη Γαλλία ήταν ένα ξένο σώμα που το μπόλιασαν οι δυνάμεις κατοχής. Ωστόσο, οι ρίζες του φασισμού στη Γαλλία είναι βαθιές και πάνε πολύ μακριά. Τόσο μακριά όσο και η επανάσταση του 1789 και οι αντεπαναστατικές θέσεις που προκάλεσε το αντίπαλο πολιτικό στρατόπεδο, θεμελιώνοντας διαχρονικά ένα μέρος της Δεξιάς πάνω στις βάσεις της τότε αντεπανάστασης.
Ναζιστικά καπέλα και περιβραχιόνια επανεμφανίζονται στην εποχή του RN
Μια άλλη γαλλική πραγματικότητα: ο αντισημιτισμός στην πολιτική και πνευματική ζωή στη διάρκεια της υπόθεσης Ντρέιφους. Μάλιστα, αυτή η σύγκρουση είναι και ιδρυτική πράξη της παραδοσιακής, μοναρχικής και καθολικής δεξιάς. Η φυλετική θεωρία είναι επίσης ένα made in France, αναπτύχθηκε τον δέκατο ένατο αιώνα από τον Gobineau ως μέρος της υποτιθέμενης επιστημονικής αιτιολόγησης της γαλλικής αποικιοκρατίας. Όλα αυτά επρόκειτο να αποτελέσουν τη θεωρητική μαγιά του καθεστώτος του Τρίτου Ράιχ τον επόμενο αιώνα. Ο γαλλικός φασισμός εγκαταστάθηκε στην εξουσία με τον Πεταίν, ξεπερνώντας συχνά τα ναζιστικά αιτήματα.
Δεν εξαφανίστηκε εντελώς μετά την Απελευθέρωση και πρώην δωσίλογοι, Waffen SS και άλλοι νοσταλγοί της Γαλλικής Αλγερίας θα του δώσουν νέα πνοή στις αρχές της δεκαετίας του 1970, καταθέτοντας το καταστατικό του Εθνικού Μετώπου. Δεκαετίες αργότερα, στους καιρούς του RN, τα ναζιστικά συνθήματα, τα καπέλα και τα περιβραχιόνια υποτίθεται ότι παραμένουν κλειδωμένα στα ντουλάπια. Ωστόσο, τα βλέπουμε να επανεμφανίζονται εδώ και εκεί.
Η επιτυχία του RN παντρεύεται με το αυταρχικό ρεύμα του φιλελευθερισμού, όπως αυτό ξεδιπλώνεται σε πολλά μέρη του κόσμου, πέρα από τις εθνικές ιδιαιτερότητες. Για έναν τομέα του κεφαλαίου, το ζητούμενο πια δεν είναι τόσο να αντιμετωπιστεί μια επαναστατική απειλή, όπως συνέβαινε στη δεκαετία του 1920, όσο να αποκατασταθεί η τάξη. Αποκατάσταση της τάξης απέναντι στην αταξία που προκαλεί το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα, που κατατρώγεται από μια συστημική οικονομική κρίση.
Μέχρι πρόσφατα, η φάση της φιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης προσέφερε ακόμα κάποιες προοπτικές για την αναζωογόνηση της υπεραξίας. Αλλά τώρα η παρένθεση κλείνει και οι κρίσεις ξεσπάνε ακόμα πιο βίαια, σηματοδοτώντας την επιστροφή των προστατευτισμών, του ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού, του εθνικισμού και των πολέμων που τον συνοδεύουν. Κατά συνέπεια, ο νεοφασισμός γίνεται μια σοβαρή δυνατή επιλογή για μια όλο και πιο μεγάλη μερίδα των κυρίαρχων τάξεων.
Η ιδεολογική τους επίθεση θυμίζει ορισμένες πτυχές του κόσμου του 1984. Στο μυθιστόρημά του, ο Τζορτζ Όργουελ δείχνει με ποιο τρόπο το Υπουργείο Αλήθειας αναμειγνύει τεχνηέντως τα αντίθετα για να αλλάζει το νόημα των λέξεων: "Ο πόλεμος είναι ειρήνη! Η δουλεία είναι ελευθερία, η άγνοια είναι δύναμη". Το ηθικό δίδαγμα του μείζονος έργου του: αν το κυρίαρχο καθεστώς ισχυρίζεται ότι 2 και 2 κάνουν 5, τότε δύο και δύο κάνουν πέντε!
Πώς να μην αναγνωρίσουμε ότι έχουμε εδώ ένα μέρος της σκόπιμης παραπλάνησης που διαστρεβλώνει τη δημόσια συζήτηση στη Γαλλία; Αυτή η γλώσσα διαποτίζει τα ειδησεογραφικά κανάλια, μεταμορφώνει την πραγματικότητα αντιστρέφοντας σκόπιμα τις αξίες, τις αιτίες και τις συνέπειες. Ο ρατσισμός θα ήταν τάχα αποτέλεσμα της μετανάστευσης, άρα των μεταναστών- η ανεργία θα ήταν τάχα έργο των ανέργων- ο σεξισμός θα ήταν τάχα η άλλη όψη του φεμινιστικού νομίσματος... Και, σαν αποθέωση, η ακροδεξιά αποκτά πλέον την πατέντα του ειλικρινούς αντιρατσισμού και η αριστερά καταδικάζεται να φέρει τη σφραγίδα του αντισημιτισμού. Δύο και δύο κάνουν πέντε.
Και το Νέο Λαϊκό Μέτωπο μέσα σε όλα αυτά; Ένα υβριδικό πολιτικό αντικείμενο, άγνωστης ταυτότητας. Ούτε το Λαϊκό Μέτωπο του 1936, ούτε η Ένωση της Αριστεράς της δεκαετίας του 1980, ούτε το "Ενιαίο Εργατικό Μέτωπο" που οραματίζονται τα επαναστατικά ρεύματα. Αυτό το νέο μέτωπο δεν συνοψίζεται σε ένα καρτέλ αριστερών κομμάτων, εξαρτάται από κοινωνικά κινήματα, συνδικαλιστικά ρεύματα, φεμινίστριες, οικολόγους και συλλογικότητες γειτονιάς που το αναπτύσσουν και το ζωντανεύουν εδώ και αρκετές μέρες, επί τόπου.
Εμείς είμαστε μέρος του. Χωρίς να δίνουμε σε κανέναν λευκή επιταγή. Αλλά μια εξαιρετική κατάσταση απαιτεί μια εξαιρετική απάντηση. Επειδή είναι πραγματική η επιθυμία για μια πολιτική που θα είναι ξεκάθαρα πιο ευνοϊκή για εκατομμύρια ανθρώπους, πρέπει να κάνουμε μέτωπο. Επειδή ο κίνδυνος του RN είναι πραγματικός, πρέπει να κάνουμε μέτωπο. Όταν η ακροδεξιά είναι στην εξουσία, ξέρουμε πότε ξεκινάει, αλλά ποτέ δεν ξέρουμε σε ποιο βαθμό βαρβαρότητας θα καταλήξει. Το μπαλάκι είναι τώρα σε εμάς. Έχουν απομείνει λίγες ώρες ώστε το 2 και το 2 να κάνει πάντα 4.
* Άρθρο που δημοσιεύτηκε στην Liberation την Τετάρτη 3 Ιουλίου
Επιμέλεια Γιώργος Μητραλιάς